بررسی نقش گیرنده های اوپیوییدی بر اثر ضد اضطرابی عصاره آبی (جوشانده) سرشاخه های بادرنجبویه در موش صحرایی

بادرنجبویه (Melissa Officinalis) گیاهی است که در بخش های مختلف ایران رشد می کند. در مطالعات قبلی خواص آرام بخشی، ضد تشنجی و ضد دردی از عصاره هیدروالکلی آن گزارش گردید. هدف از این مطالعه تعیین اثر ضد اضطرابی عصاره آبی (جوشانده) سرشاخه های بادرنجبویه با دوزهای مختلف و نیز بررسی نقش گیرنده های اوپیوییدی بر اثر ضد اضطرابی گیاه مذکور در موش سوری می باشد.
در این مطالعه جهت بررسی اثرات گیاه بادرنجبویه 93 سر موش سوری نر به وزن 30- 25 گرم انتخاب شدند. حیوانات به 4 گروه 10 تایی آزمایش و 1 گروه 10 تایی کنترل تقسیم شدند.. سپس به گروه های آزمایش، 4 دوز عصاره آبی به میزان 5، 10، 25 و 50 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن، و به گروه کنترل 10 میلی لیتر نرمال سالین به ازای هر کیلوگرم وزن به صورت داخل صفاقی تزریق شد. بر روی 15 سر موش مطالعه مقدماتی انجام شد. همچنین جهت بررسی نقش گیرنده های اوپیوییدی براثر ضداضطربی گیاه بادرنجبویه، موش ها به 4 گروه 7 تایی تقسیم شدند و با دوز 2 میلی گرم نالوکسان و 5 میلی گرم عصاره آبی مورد بررسی قرار گرفتند. سپس به منظور افزایش فعالیت حرکتی و حس کنجکاوی، موش ها به مدت 5 دقیقه در یک جعبه با دیواره های مشکی قرار داده شدند و پس از آن در فواصل زمانی تنظیم شده به ماز بعلاوه ای شکل مرتفع (Elavated Plus Maze=EPM) منتقل گردیدند و به مدت 5 دقیقه شاخص های استاندارد ارزیابی اضطراب (تعداد ورود و مدت زمان سپری کردن در بازوی باز) از طریق مشاهده در آنها بررسی و ثبت گردید.
این مطالعه نشان داد که اثرات مصرف عصاره آبی بادرنجبویه با دوز 5 میلی گرم به ازای هر ک ی لوگرم وزن در یکی از گروه های آزمایش در مقایسه با گروه کنترل اختلاف معنی داری داشته به طوری که موجب افزایش قابل توجهی در تعداد ورود و مدت زمان سپری شده بر روی بازوی باز شده است(01/0< p)، در حالی که مصرف دوزهای بالاتر این عصاره آبی موجب کاهش تعداد ورود و مدت زمان سپری شده بر روی بازوی باز شده است و به عبارتی دیگر اثرات خواب آلودگی بر روی موش ها داشته است. همچنین مصرف نالوکسان باعث کاهش اثر ضد اضطرابی دوز 5 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن از این جوشانده گردید.
نتیجه گیری کلی: یافته های فوق نشان می دهند که مصرف عصاره آبی بادرنجبویه با دوز 5 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن اثر ضد اضطرابی داشته، در حالی که مصرف دوزهای بالاتر آن اثر خواب آوری بر موش ها داشته است به گونه ای که این اثر وابسته به دوز عصاره آبی بوده و احتمالا از طریق گیرنده های اوپیوییدی بروز کرده است.