مکاشفه های پیش گویانه (Apocalyptic) هشت کتاب سهراب سپهری

یکی از انواع ادبی در حوزه متون دینی، به ویژه کتب مقدس، ادبیات آپوکالیپتیک است. آپوکالیپس به نوعی مکاشفه پیش گویانه اطلاق می شود که مکاشف با توجه به فرهنگ غالب جامعه و باورهای خویش، حوادث آینده و گذشته را با ابزارهای مختلف، رویت و در قالب هنر و ادب و با زبان رمزی و سمبلیک بیان می کند. نمونه بارز این نوع در کتاب مقدس، «مکاشفه یوحنا» و در ادبیات جهانی مکاشفه های نوسترآداموس و در ادبیات فارسی برخی از اشعار شاه نعمت الله ولی است. این مساله در هر دوره از تاریخ هنر و ادب، به ویژه در ادبیات معاصر فارسی نیز جریان داشته است. در این مقاله ضمن نقد و تحلیل این نوع ادبی در گذشته و عوامل پیدایش آن، هشت کتاب سپهری، از این دیدگاه بررسی و بارزترین تجلیات مکاشفه های پیش گویانه در چند زمینه نظیر رویا، تفال و تطیر و... بررسی و تحلیل می شود. نکته مهم این است که سهراب در هشت کتاب علاوه بر معنی نخستین مکاشفه به معنی ثانویه آن یعنی آپوکالیپس نیز نظر دارد و بیش از آنکه به خود پیش گویی و حوادث مربوط به آخرالزمان بپردازد، بیشتر به ابزارهای تجلی آن عنایت دارد.