بررسی انتقال Fusarium oxysporum f.sp. sesami با بذور کنجد در مزارع استان فارس

به منظور تعیین میزان آلودگی بذور کنجد به F usarium oxysporum f.sp. sesami (Fos) در بین سالهای 1380-1381 از مزارع کنجد مناطق مختلف استان فارس نمونه های مشکوک به آلودگی به Fos که علایم پژمردگی، زردی و بافت مردگی یکطرفه ساقه نشان می دادند، بذورشان بطور دستی جمع آوری شد و پس از اثبات آلودگی گیاهان، بذر این گیاهان مورد بررسی قرار گرفت. جداسازی بر اساس روش های بین المللی، روش کشت در محیط کشت آگاردار و کاشت بذر در ماسه سترون (Hilter Method) انجام شد. برای این کار صد عدد بذر با محلول هیپوکلریت سدیم 0.5% به مدت 1.5 و 3 دقیقه ضد عفونی سطحی و محیط کشت سیب زمینی دکستروز آگار (PDA) قرار داده شد و در دمای ثابت 25°C و تناوب نوری 12 ساعت نور و 12 ساعت تاریکی قرار گرفتند، قارچهای Fos رشد یافته در این محیط ها بر اساس مورفولوژی پرگنه و مشخصات اندامهای زایشی شامل فیالیدها، ماکروکنیدیومها، میکروکنیدیوم ها و کلامیدوسپورها شناسایی و سپس اثبات بیماریزایی شدند (Booth 1971، Nelson et al. 1983). در روش کشت بذر در ماسه سترون پس از ضد عفونی بذور به مدت 1.5 دقیقه با محلول هیپوکلریت سدیم 0.5% در هر گلدان حاوی ماسه سترون 10 بذر کشت داده شد و سپس گلدانها به اتاقک رشد (Growth Chamber) با دمای 29°C و تناوب نوری 16 ساعت نور و 8 ساعت تاریکی قرار گرفتند. گیاهان مشکوک به آلودگی جمع آوری و آلودگی آن ها به Fos بررسی گردید. میزان آلودگی در روش محیط کشت آگاردار 12.1-1.25 درصد و در ماسه سترون 23.47-14.3 درصد بود. نتایج نشان می دهد که قارچ Fos می تواند به طور سیستمیک پس از آلوده کردن گیاه کنجد بذرها را نیز آلوده کند. بذور آلوده از منابع مهم انتشار عامل بیماری در کشور می باشد و استفاده از بذور گواهی شده عاری از عامل بیماری از روش های موثر در مدیریت بیماری است.