بررسی اثر مرفین و فعالیت بدنی بر غلظت گلوتامات شکنج دندانه ای هیپوکامپ در رت های سالم و تحت تیمار مرفین، یک تحقیق میکرودیالیز

فعالیت بدنی از طریق مکانیسم هایی که هنوز ناشناخته اند فعالیت مغز را افزایش می دهد. تحقیقات مختلف نشان داده است که ورزش و فعالیت بدنی نقل و انتقال ناقلان عصبی مغز را دستخوش تغییر می سازد. همچنین یافته های جدید نشان می دهد که ناقل عصبی گلوتامات در وابستگی به مرفین نقش دارد. بر این اساس اثر فعالیت بدنی با تردمیل بر تغییرات غلظت ناقل عصبی گلوتامات از شکنج دندانه ای هیپوکامپ در رت های سالم و وابسته به مرفین مورد بررسی قرار گرفت.
تعداد 28 سر موش صحرایی نر سالم با وزن تقریبی 250 g انتخاب و درچهار گروه: کنترل، مرفین، فعالیت بدنی، مرفین همراه با فعالیت بدنی گروه بندی گردید. برای ایجاد وابستگی به مرفین از تزریق درون صفاقی محلول مرفین با دوزهای افزایشی به ترتیب: سه روز اول 10 mg/kg، سه روز دوم 20 mg/kg و سه روز سوم 40 mg/kg استفاده شد. تمرین دویدن رت ها روی تردمیل، در یک دوره ده روزه (دو ساعت در روز، با سرعت 12 m/min و شیب 15 درجه) برای گروه های فعالیت بدنی و مرفین همراه با فعالیت بدنی انجام گرفت. در مرحله میکرودیالیز، رت ها به دقت وزن کشی شده و با تزریق درون صفاقی کلرال هیدرات (450 mg/kg) %10 بیهوش شده و پس از قرار گیری در دستگاه استرئوتاکس مخصوص رت و برداشتن پوست سر و مشخص شدن نقاط برگما (bregma) و لامبدا (lambda) و مختصات شکنج دندانه ای هیپوکامپ بر سطح جمجمه، نقطه مورد نظر با مته دندانپزشکی سوراخ شده و با دقت بسیار پراب میکرودیالیز در موقعیت مورد نظر قرار داده شد. در ادامه مایع مغزی- نخاعی مصنوعی (aCSF) (شامل: CaCl2, NaH2PO4, Na2HPO4, MgCl2, KCl, NaCl و گلوکز) با پمپ تزریق پرفوزیون و با سرعت 2 ml/min وارد پرآب شده و خروجی پراب در ویال های شماره گذاری شده جمع آوری شد. ابتدا خروجی ساعت اول دور ریخته می شد (تخلیه ساعت اول) و پس از آن هر 20 دقیقه خروجی پراب در یک ویال جمع آوری شده و در دمای 70- درجه سانتی گراد نگهداری شد. در نهایت اندازه گیری گلوتامات با روش HPLC و با استفاده از شناساگر فلوئورسانس انجام شده و نتایج به دست آمده مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت.
یافته ها نشان داد که در زمان های نمونه گیری پس از تخلیه ساعت اول، درمقایسه میانگین تغییرات غلظت گلوتامات شکنج دندانه ای (DG) گروه های آزمایشی، بین گروه مرفین همراه با فعالیت بدنی با سایر گروه ها افزایش معنی دار وجود دارد (P<0.05). در مقایسه گروه کنترل با گروه های مرفین و فعالیت بدنی درهیچ یک از زمان های نمونه گیری تفاوت معنی دار مشاهده نشد (P>0.05).
شاید بتوان گفت که مرفین با تغییرات پایدار در نقل و انتقال سیناپس های گلوتاماترژیک، غلظت خارج سلولی آن را افزایش می دهد. در مقابل فعالیت بدنی با افزایش ناقلان گلوتاماتی مقادیر خارج سلولی آن را کاهش می دهد. شگفت اینکه تیمار مرفین همراه با فعالیت بدنی احتمالا از طریق همکاری (سینرژیسم) و تقویت اثر یکدیگر، سبب افزایش غلظت گلوتامات خارج سلولی ناحیه شکنج دندانه ای می شوند.