بررسی شیوع اختلالات رفتاری- هیجانی و عوامل مرتبط با آن در دانشآموزان مقطع ابتدایی مدارس شهرستان ساری

وجود اختلالات رفتاری- هیجانی در دوره کودکی مساله مهمی است و زمینه ساز بروز اختلالات روانی در دوران بزرگسالی می باشد. هدف پژوهش حاضر تعیین شیوع اختلالات رفتاری- هیجانی و عوامل مرتبط با آن در دانش آموزان مقاطع ابتدایی شهری و روستایی شهرستان ساری در سال 1384 می باشد.
926 دانش آموز مقاطع ابتدایی شهری و روستایی شهرستان ساری به روش نمونه گیری خوشه ایبه طور تصادفی انتخاب شدند. ابزارهای جمع آوری اطلاعات در این پژوهش شامل: پرسشنامه مشخصات دموگرافیک و دو پرسشنامه اختلالات رفتاری- هیجانی راتر فرم والدین (31 ماده) و فرم معلمان (30 ماده) بوده است. داده ها با به کارگیری نرم افزار SPSS و با استفاده از آمار توصیفی، آزمون های مربع کای و آزمون t مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.
نتایج این بررسی موید شیوع کلی اختلالات رفتاری- هیجانی کودکان براساس گزارش والدین (8/15 درصد) و براساس گزارش معلمان (24.9 درصد) بوده است. شایع ترین اختلال رفتاری- هیجانی براساس گزارش والدین و معلمان اختلال کمبود توجه و حواس پرتی به ترتیب 13.3 و 11.1 درصد بوده است و کم ترین شیوع اختلالات، رفتار ضد اجتماعی به ترتیب 1.6 و 0.4 درصد براساس گزارش والدین و معلمان بوده است.
به علاوه یافته ها نشان داد بین شیوع کلی اختلالات رفتاری- هیجانی کودکان براساس فرم والدین با متغیرهای جنسیت، معدل دانش آموز، رتبه تولد، شکایات جسمی (سردرد، آسم، درد معده یا تهوع، مشکلات در خوردن، مشکلات در خواب، بی اختیاری ادرار، بی اختیاری مدفوع)، هماهنگی/ ناهماهنگی والدین در تربیت کودک، سوء رفتار با کودک، فرار از مدرسه در سطح کم تر از 5 درصد معنی دار بوده است. همچنین در گزارش معلمان شیوع کلی اختلالات رفتاری- هیجانی در کودکان در سطح کم تر از 5 درصد با عوامل چون وضعیت تحصیلی، معدل، جدایی والدین، سوء رفتار با کودک، حملات قشقرق معنی دار بوده است. به علاوه ارتباط معنی داری بین شیوع کلی اختلالات رفتاری- هیجانی در کودکان براساس گزارش معلمان و والدین برحسب شهری یا روستایی به دست نیامد.
همه گیری شناسی اختلالات رفتاری- هیجانی به لحاظ اهمیت زیربنایی، در آتیه سلامت فردی و اجتماعی از اهمیت ویژه ای برخوردار است؛ خاصه آن که پژوهش های لازم در این زمینه کم تر انجام شده و بیش تر پژوهش ها متوجه اختلالات بزرگسالان بوده است. شناخت دقیق و علمی مشکلات رفتاری کودکان، نخستین گام در جهت پیشگیری و درمان آنان است.