فشار خون و چاقی در نوجوانان تهرانی

چاقی یک مشکل عمده سلامت عمومی، نه تنها در کشورهای توسعه یافته بلکه در کشورهای در حال توسعه مانند ایران، به شمار می رود. بدست آوردن تخمینی از شیوع چاقی بین کودکان برای ارزیابی اقدامات پیشگیرانه و شناسایی گروه های پرخطر ضرورت دارد. هدف این مطالعه بدست آوردن تخمینی از شیوع چاقی در بین دانش آموزان و تعیین ارتباط بین چاقی و فشارخون بود.
طی سال تحصیلی 83-1382، همه کودکان پایه پنجم دبستان منطقه 9 آموزش و پرورش شهر تهران از نظر قد، وزن و فشارخون مورد مطالعه قرار گرفتند. چاقی کودکان بر اساس شاخص نمایه توده بدن (BMI) (تقسیم کردن وزن بر حسب کیلوگرم بر توان دوم قد) تعیین شد. دانش آموزان مورد مطالعه در یکی از سه گروه طبیعی با نمایه توده بدن زیر صدک 85، دچار پروزنی (overweight) با نمایه توده بدن بین صدک 85 تا 95 و چاق (obese) با نمایه توده بدن بالای صدک 95 قرار گرفتند. عدد فشار خون نیز به عنوان یک متغیر کمی در مطالعه مورد توجه قرار گرفت.
از 2766 دانش آموز مورد مطالعه، 1159 نفر مذکر (9/41%) و 1607 نفر مونث (1/58%) بودند. میانگین وزن دختران (37.1±8.3) به طور معنی داری از پسران (35.8±8.3) بالاتر بود (P<0.001). همچنین میانگین قد دختران (144.1±7.6) به طور معنی داری ازپسران (142.8±6.9) بالاتر بود (P<0.001). حدود 6/72% دانش آموزان (2009 نفر) دارای وزن طبیعی 7/10% افزایش وزن (297 نفر) و 3/6% (175 نفر) چاق بودند. اختلاف معنی داری بین این درصدها در دو جنس وجود نداشت. میانگین فشار سیستولیک در دختران (100.7±12.8) به طور معنی داری از پسران (98.1±13.8) بالاتر بود (P<0.001). گروه وزنی و جنس به طور معنی دار و مستقلی با فشارخون سیستولیک مرتبط بودند (P<0.001). تفاوت معنی داری بین میانگین فشارخون سیستولیک در کودکان چاق، کودکان دچار پروزنی و کودکان دارای وزن معمولی مشاهده شد (P<0.001). اختلافی بین فشارخون دیاستولیک دختران و پسران مشاهده نشد. اختلاف بین فشارخون دیاستولیک کودکان چاق کودکان پروزن و کودکان دارای وزن طبیعی (63.6±10.5) معنی دار بود (P<0.001).
شیوع پروزنی در این مطالعه حدود 10% و چاقی 6% دچار چاقی بود. گرچه میانگین وزن دختران از پسران بیشتر بود، ولی پس از استفاده از صدک نمایه توده بدن تطبیق شده برای سن و جنس تفاوتی از این نظر مشاهده نشد. در مطالعه ما گروه های مختلف وزنی اختلاف معنی داری از نظر فشارخون بایکدیگر داشتند. مطالعات طولی نیز این امر را تایید می کنند.