شیوع مننژیت سلی در کودکان مبتلا یه سل شهر زاهدان

سل هنوز یکی از مهمترین معضلات بهداشتی کشورهای در حال توسعه از جمله ایران است. شایع ترین تظاهر بالینی سل شکل ریوی آن می باشد اما در حدود %30 موارد سل سایر ارگانها را درگیر می کند. در کودکان اشکال خارج ریوی بیماری بیشتر مشاهده می شود. مهمترین شکل خارج ریوی در کودکان درگیری مننژ و سل منتشر است. مطالعه فوق به منظور تعیین فراوانی مننژیت سلی در کودکان مبتلا به سل شهر زاهدان از سال 1373 لغایت 1382 صورت گرفت.
در این مطالعه متکی بر داده های موجود Existing data study با مراجعه به مرکز هماهنگ کننده سل شهرستان زاهدان پرونده همه بیماران زیر 18 سال مبتلا به سل که طی یک دوره ده ساله از سال 1373 لغایت 1382 تحت درمان ضد سل قرار گرفته بودند مشخص شد. سپس پرونده کودکان مبتلا به مننگو انسفالیت مورد بررسی قرار گرفتند.
از بین 398 بیمار مبتلا به سل 123 نفر (%31) سل خارج ریوی داشتند. %86 بیماران مبتلا به سل خارج ریوی ایرانی و بقیه افغانی بودند. لنفادنیت سلی شایع ترین تظاهر خارج ریوی در کودکان (%44.7) و پریکاردیت سلی نادرترین فرم سل خارج ریوی بود (%1.6). کودکان مبتلا به مننگو انسفالیت %9.7 موارد سل خارج ریوی را تشکیل می دادند. %58 بیماران پسر و بقیه موارد دختر بودند. سن متوسط بیماران 4.1 سال بود. %33 بیماران سن کمتر از 10 سال داشتند. سابقه تماس اخیر با بیمار مبتلا به سل اسمیر خلط مثبت در 7 نفر وجود داشت. همه بیماران مبتلا به مننژیت سلی تست توبرکولین بیشتر از 10 میلی متر داشتند. رادیوگرافی ریه در %50 بیماران غیر طبیعی بود و در سیتی اسکن مغزی در %66 موارد علایمی از قبیل هیدروسفالی - درگیری پارانشیمال یا توبرکولوما مشاهده شده بود. کشت مایع نخاع در پرونده ها وجود نداشت اما PCR دو بیمار برای میکوباکتریوم سلی مثبت گزارش شده بود. سه مورد از بیماران مبتلا به سل مغزی دچار سکل های عصبی به صورت تشنج - پتوز پلک یا فلج شده بودند. همه بیماران با 4 داروی ایزونیازید - ریفامپین - پیرازیناماید و اتامبوتول برای مدت 9 ماه و کورتن در مراحل اولیه بیماری تحت درمان قرار گرفته بودند.
با توجه به شیوع نسبتا بالای سل در این منطقه و این که مننگو انسفالیت سلی %9.7 موارد سل خارج ریوی را تشکیل می دهد توصیه می شود در هر بیمار مبتلا به مننژیت به خصوص فرم لنفوسیتر و در مواردی که بیماری سیر تحت حاد یا مزمن دارد و به خصوص سابقه تماس با فرد مبتلا به سل ریه اسمیر خلط مثبت دارد مننژیت سلی مد نظر قرار بگیرد و در جهت تایید یا رد آن هر چه سریعتر اقدامات تشخیصی صورت پذیرد تا از بروز عوارض و انتشار بیماری جلوگیری شود.