ارزشیابی مقایسه ای سه نوع شامپو در درمان آلودگی به شپش سر در دانش آموزان دختر مدارس ابتدایی همدان

آلودگی به شپش سر یک معضل بهداشتی با سابقه ای طولانی در سطح جهان می باشد. به همین منظور این مطالعه با هدف تعیین کارایی سه نوع شامپو دارویی در درمان آلودگی به شپش سر در دانش آموزان دختر مدارس ابتدایی استان همدان و مقایسه اثرات آنها انجام گرفت.
این مطالعه از نوع کارآزمایی بالینی بود که در سال 80-1379 انجام گرفت. طی عملیات غربالگری در 120 دبستان دخترانه در شهرستانهای استان، تعداد 7219 دانش آموز دختر از نظر آلودگی به شپش سر مورد معاینه قرار گرفتند که در نتیجه تعداد 975 نفر آلوده به شپش سر تشخیص داده شدند. این دختران برای تعیین کارایی سه نوع شامپو حاوی سموم حشره کش و یک نوع شامپو معمولی به چهار گروه درمانی تقسیم شدند. درمان موارد بر اساس روش کارآزمایی بالینی تصادفی دو سوکور و دستورالعمل مصرف هرکدام از شامپوها انجام و نتایج بعد از گذشت یک، دو و سه هفته پس از آغاز درمان پیگیری گردید. آنالیز نتایج توسط آزمون مجذور کای و لگاریتم خطی انجام گرفت.
یافته های پژوهش: نتایج بدست آمده از میزان اثربخشی شامپوها در این چهار گروه در پایان هفته اول عبارت بود از 34%، 36%، 29%، 15% به ترتیب برای شامپو معمولی، دفنوترین 2/0%، لیندین 1% و پرمترین 1%. همچنین در همین فاصله زمانی، اثر بخشی شامپو دفنوترین2/.% (29%) در مقایسه با شامپو لیندین 1% (36%) کمتر بود (P<0.05). در هفته دوم این میزانها برابر 71%، 72% و72% به ترتیب برای شامپوهای دفنوترین 2/0% و لیندین 1% و پرمترین 1% بود که با یکدیگر تفاوتی معنی دار نداشتند(P>0.05). در پایان هفته سوم این میزانها به 87، 88 و 88 درصد بترتیب برای سه نوع شامپو ذکر شده رسید و مجددا مقایسه آنها با یکدیگر تفاوتی را از نظر اثربخشی و به لحاظ آماری نشان ندا د. آنالیز لگاریتم خطی نتایج نیز حاکی از عدم تفاوت در عملکرد شامپوهای مختلف (P=0.58) و در زمانهای مختلف (P=0.25) بود، اما نسبت افرادیکه در هفته های اول، دوم و سوم درمان شده بودند با یکدیگر متفاوت بود(P<0.0001).
نتیجه گیری نهایی: با توجه به نتایج بدست آمده و با لحاظ نمودن ملاحظات اقتصادی و میزان پذیرش فرمولاسیون شامپو در بین مردم، شامپو لیندین 1% بعنوان گزینه نخست در درمان موارد آلوده به شپش سر و با رعایت دستورالعمل مصرف و توام نمودن آن با روش شانه زدن مرتب موهای خیس با شانه های دندانه زیر برای برطرف نمودن تخم شپش (رشک) و آموزش والدین و مسوولین بهداشتی مدارس، توصیه می گردد.