جداسازی و خالص سازی فراکسیون های سمی زهر عقرب مزوبوتوس اپیوس

عقرب مزوبوتوس اپیوس (Masobuthus eupeus) از عقرب های خانواده بوتیده (Buthidae) بومی ایران به ویژه در منطقه خوزستان می باشد. زهر عقرب ها به ویژه عقرب های خانواده بوتیده از ترکیبات فعال بیولوژیکی مختلف از جمله انواع توکسین ها تشکیل شده است. این توکسین ها انواع مختلفی از کانال های یونی بدن حشرات و یا پستانداران را تحت تاثیر قرار می دهند. جهت مطالعه اجزا سمی در زهر عقرب ابتدا لازم است این اجزا خالص شوند، لذا در این مطالعه فراکسیون های سمی زهر عقرب جداسازی و سمی ترین آنها خالص شدند.

اجزا سمی زهر خام عقرب مزوبوتوس اپیوس به وسیله کروماتوگرافی ژل فیلتراسیون روی سفادکس G-50 در تعادل با بافر استات آمونیوم 20 میلی مولار pH=4.7 جداسازی شد. سپس اجزا سمی ترین فراکسیون بوسیله کروماتوگرافی تعویض یونی کاتیونی جدا شده و خلوص آنها بوسیله الکتروفورز مورد تایید قرار گرفت.

از 816 میلی گرم پروتئین زهر خام که روی ستون سفادکس G-50 برده شد، 815 میلی گرم پروتئین در 6 فراکسیون تفکیک شده بدست آمد. فراکسیون های III و IV برای موش ها اثر سمی داشتند و (Lethal Dose 50) LD50 آنها به ترتیب 0.40 و 0.46 میلی گرم بر کیلوگرم بدست آمد. فراکسیون سوم به 20 زیر فراکسیون تفکیک شد، که با بررسی سمیت آنها بر روی موش ها مشخص گردید که زیرفراکسیون های III.14 تا III.19 دارای اثر سمی بودند. از 250 میلی گرم پروتئین فراکسیون III که روی ستون برده شد، 242.75 میلی گرم (97 درصد) در زیرفراکسیون های تفکیک شده بدست آمد. زیر فراکسیون III.14.3، III.14.2 و III.14.4 برای موش ها سمی بودند.

در این مطالعه سه توکسین به صورت خالص بدست آمد. توکسین III.14.4 با LD50 برابر با 0.11 میلی گرم بر کیلوگرم وزن بدن موش، بیشترین سمیت را دارا بود. از این سه توکسین خالص می توان در تحقیقات بعدی در تهیه آنتی سرم و یا مطالعه خصوصیات ساختمانی و اثرات فیزیولوژی فارماکولوژی استفاده نمود.