نقش جغرافیدانان مسلمان ایرانی در توسعه علم جغرافیا

ریشه دانش جغرافیا در ایران، به سده های پیش از اسلام می رسد. با این وجود، جغرافیدانان مسلمان ایرانی در گسترش این دانش نقش انکارناپذیر و خدمات ارزنده ای داشته اند. شاید بتوان تشکیل بیت الحکمه، با حضور دانشمندان ایرانی در روزگار مامون عباسی و شکل گیری نهضت ترجمه را آغازی برای تلاش سازماندهی شده مسلمانان برای آگاهی از دانش دیگران از جمله دانش جغرافیایی ایرانیان، رومیان، یونانیان و هندیان دانست. با توسع? دانش جغرافیا در میان مسلمانان دو مکتب علمی در این زمینه شکل گرفت: مکتب عراقی و مکتب بلخی- استخری. سردمداران هر دو مکتب، جغرافیدانان مسلمان ایرانی مانند: ابن خردادبه، یعقوبی، ابن فقیه همدانی، ابوزید بلخی و ابو ابراهیم استخری بودند. سایر قلمزنان این دو مکتب از میان عربها همچون: قدامه بن جعفر، مسعود، مقدسی، ابن حوقل و یاقوت حموی از جمله کسانی بودند که از آبشخور دانش جغرافیایی ایرانی سیراب شده بودند. همه این اندیشمندان خدماتی انکارناپذیر به دانش جغرافیا داشتند که این مقاله به گوشه ای اندک از آن اشاره دارد.