تدوین و طراحی الگویی برای ارائه بازخوردهای کیفی در ارزشیابی از پیشرفت تحصیلی

هدف این مقاله تهیه و تدوین الگویی برای ارائه بازخوردهای کیفی به دانش آموزان است. اهمیت و ضرورت: معاونت آموزش و پرورش عمومی وزارت آموزش و پرورش برای کاهش اثرات منفی بازخورد کمی در بهداشت روانی و یادگیری دانش آموزان، طرحی را با عنوان «ارزشیابی توصیفی» تهیه و پس از تایید شورای عالی، در مدت سه سال به صورت آزمایشی در برخی از مدارس ابتدایی مناطق آموزشی کشور اجرا کرد. در این طرح، بازخوردها به صورت توصیفی و با مقیاس درجه بندی (مقوله ای مرتب شده) به دانش آموزان ارائه می شد. نتایج ارزشیابی های به عمل آمده توسط خوش خلق و شریفی (84- 1382) نشان داد که طرح «ارزشیابی توصیفی»، به رغم تاثیر مثبت بر ارتقای بهداشت روانی دانش آموزان، نتوانسته است در ارتقای کیفی و حتی کمی یادگیری آنان موثر باشد.یکی از دلایل مهم عدم موفقیت آن طرح، نبودن الگویی روشن برای ارائه بازخورد در مدارس بود. در این مقاله از تحقیق کیفی اسنادی استفاده شده است. جامعه آماری شامل 3 کتاب و 26 مقاله پژوهشی است.در پاسخ به دو سوال پژوهشی اساسی، ابتدا جایگاه بازخورد کمی در رویکردهای رفتاری و نیز رفتاری – شناختی بررسی شده و آن گاه براساس رویکرد سازنده گرایی، تعریفی روشن و جامع از مفهوم بازخورد کیفی ارائه گشته است. در پایان، براساس عناصر تعریف بازخورد کیفی، یک الگوی مدون برای ارائه بازخورد به دانش آموزان طراحی و معرفی شده است. در الگوی بازخورد کیفی، دانش آموزان براساس باورهای انگیزشی و شناخت های قبلی خود، تکالیف تعیین شده معلم را تفسیر می کنند و به آن معنا می بخشند، سپس برای خود اهداف فردی و راهبردهای یادگیری ویژه طراحی می کنند. در این الگو، دانش آموزان در فراهم آوردن بازخوردها برای یادگیری خود مشارکت فعال دارند. با اجرای منظم مراحل پیش بینی شده در الگوی بازخورد کیفی، برای دانش آموزان شرایطی فراهم می شود تا با انجام خودسنجی های مستمر، ضمن تقویت انگیزه تحصیلی درونی، خودنظم جویی یادگیری را در خود پرورش دهند و بر سطح کیفی آموخته هایشان بیفزایند.