بررسی عوامل موثر در تاخیر درمان جراحی بیماران مبتلا به بدخیمی های دستگاه گوارش در بیماران بخشهای جراحی انستیتو کانسر و بیمارستان دکتر شریعتی در سال های 1383 تا 1385

بسیاری از بیماران با بدخیمی های دستگاه گوارش در مرحله ای به درمان جراحی می رسند که مدتها است علامت دار بوده اند و برخی از آنان در مرحله غیر قابل علاج هستند. لازم است که تمامی عوامل ممکن در ایجاد مشکل فوق بررسی و راهکارهای کاربردی آن مشخص شود.
در یک بررسی آینده نگر بیماران مبتلا به سرطانهای مری، معده و کولورکتال که برای اولین جراحی مراجعه کرده بودند، بررسی شدند و از شرح حال، مدارک تشخیصی، پرونده بخش جراحی و گزارش پاتولوژی بیماران، اطلاعات لازم جهت بررسی میزان تاخیر در تشخیص و درمان و عوامل موثر در آنها استخراج شد.
اطلاعات 109 بیمار مورد بررسی قرار گرفت که 42 نفر (38.5%) بدخیمی مری، 35 نفر (32.1%) بدخیمی معده و 32 نفر (29.4%) بدخیی کولورکتال داشتند. متوسط فاصله زمانی از علامت دار شدن بیماری تا بستری 348 روز و از علامت دار شدن بیماری تا انجام جراحی 367 روز بوده است. اجزای عمده این تاخیر به ترتیب عبارتند از: عدم ارجاع به موقع توسط پزشک عمومی (124 روز)، درمان طبی نادرست توسط متخصصان (100 روز)، آندوسکوپی نامناسب (58 روز)، تاخیر به علت مراجعه دیر بیمار (41 روز). درمان طبی نابجای پزشکان عمومی در بدخیمی های معده در مقایسه با بدخیمی های مری به طور معنی داری بیشتر بود (p-value=0.01). آندوسکوپی نادرست در بیماران با بدخیمی های مری و معده تاخیر بیشتری نسبت به بدخیمی کولورکتال ایجاد کرده بود (p-value=0.016). نیاز به تکرار آندوسکوپی نادرست در بیماران با سرطان مری، معده و کورکتال به ترتیب 43%، 51% و 22% بوده است (p-value=0.040).
به نظر می رسد تاخیر عمده در درمان سرطانهای دستگاه گوارش مرتبط با درمانهایی است که به صورت سرپایی در سطح جامعه توسط پزشکان انجام می شود. تخصیص قسمتی از برنامه های آموزش مداوم پزشکان، به ویژه پزشکان عمومی، به سرطان های دستگاه گوارش برای تاکید بر علایم بیماری و شک بالینی، اندیکاسیون بررسی های تشخیصی یا ارجاع، انواع آزمونهای تشخیصی و ارزش هر یک، از راهکارهای دارای اولویت می باشند.