جستاری در روند پیدایش و چگونگی قدرت یابی غوریان

منطقه کوهستانی غور، به پشتوانه دره ها و کوه های صعب العبور تا اواسط قرن چهارم هجری در مقابل مسلمانان پایداری کرده و تحت همین شرایط، پس از غلبه غزنویان بر آن منطقه و ورود اسلام به آن جا، باز هم سنن و ساخت سیاسی پیشین خود را حفظ کرد. با غلبه سلجوقیان بر سلطان مسعود غزنوی و رانده شدن غزنویان از خراسان، منطقه غور به عنوان ایالتی حایل میان دو قدرت رقیب سلجوقی و غزنوی، موقعیت سوق الجیشی و اهمیت ویژه ای پیدا کرد. در این زمان (قرن پنجم هجری) خاندان حاکمه غور، با بهره برداری از شرایط موجود، صرفا به حفظ استقلال و افزایش تدریجی قدرت خود در جریان رقابت این دو دولت می اندیشیدند. آن ها تحت تاثیر سنن سیاسی رایج در ایران و خراسان، ضمن برچیدن اساس ساخت سیاسی ملوک الطوایفی، وحدت سیاسی منطقه را تحقق بخشیده، سپس در سال های آتی (نیمه اول قرن ششم) با استفاده از انحطاط تدریجی و ضعف دولتین مذکور، به تصرف تدریجی مستملکات آن ها پرداختند. ضعف شدید دولت دست نشانده غزنوی در اثر از دست دادن حامی مقتدر و واقعی خود، یعنی سلطان سنجر و انقراض حکومت سلجوقیان در خراسان و شرق ایران به دست ایلات اغوز (غزها) در راس نیمه قرن ششم، به حکمرانان غور فرصت داد تا با در اختیار گرفتن قلمرو آن ها، پایه های قدرت خود را مستحکم و خود را جانشین آنان سازند.