بررسی روابط بین ضریب فرسایندگی و پارامترهای مختلف باران در منطقه گرگان

امروزه فرسایش آبی به عنوان یکی از مسائل مهم در کشاورزی و آبخیزداری مطرح است و محققین با انجام تحقیقات مختلف به دنبال راهکارهایی برای به حداقل رساندن آن هستند. مطابق معادله جهانی فرسایش خاک USLE، ضریب فرسایندگی باران (R) یکی از عوامل مؤثر بر میزان فرسایش آبی است و برای محاسبه این ضریب، انرژی جنبشی باران مدنظر قرار می گیرد. معادله ویشمایر یکی از معروفترین روش های محاسبه R می باشد بطوری که در این معادله به میزان باران (V)، انرژی جنبشی در هر میلی متر باران (E) و حداکثر شدت 30 دقیقه ای باران (I30-max) نیاز می باشد. در این تحقیق از آمار 10 دقیقه ای باران های موجود از ایستگاه سینوپتیک گرگان (1983-1973) برای محاسبه R در منطقه استفاده شد. سپس با استفاده از نتایج به دست آمده روابطی بین R محاسبه شده از روش ویشمایر و پارامترهای مختلف بارندگی نظیر میزان بارندگی، باران روزانه، حداکثر باران روزانه، حداکثر شدت باران یک ساعته، باران 6 ساعته و باران سالانه مورد بررسی قرار گرفت و معادلاتی برای برآورد ضریب فرسایندگی براساس پارامترهای مختلف باران حاصل شد که با توجه به ضریب همبستگی بعضی از این معادلات از دقت بالاتری برخوردار بودند. بنابراین با استفاده از این معادلات و با در اختیار داشتن پارامترهای بارندگی فوق، ضریب فرسایندگی در مقیاس های مختلف هر باران قابل برآورد می باشد. از سوی دیگر میزان R با دوره بازگشت های مختلف نیز برآورد شد و مقدار متوسط R منطقه مورد مطالعه برابر 1/938 Mj.mm/hr/ha/yr)) برآورد گردید.