تحلیل مرفولوژی پرتگاه و تحول پسروی جبهه شمالی توده کوهستانی الوند

توده کوهستانی الوند همدان با جهت شمال غربی - جنوب شرقی در غرب ایران واقع شده است. جبهه شمالی این توده تحت تاثیر مرفولوژی، تکتونیک و عوامل مختلف به شدت ناپایدار شده است. با استفاده از تعیین نرخ فرسایش و یا به وسیله عوامل مؤثر در ساختارهای ژئومرفیک می توان میزان ناپایداری دامنه های آن را ارزیابی کرد. جهت انجام چنین تحلیلی از داده های ژئومرفولوژی استفاده شده است. به منظور ارزیابی مرفولوژی پرتگاه ها و تحول پسروی جبهه شمالی توده کوهستانی الوند، منطقه مورد نظر به دوازده زیر حوضه تقسیم و شاخص مرفومتریک از قبیل میل یافتگی، عقب نشینی موازی، جانشینی، گردشدگی، شکل سینوسی جبهه کوهستان، تسطیح شدگی، گرادیان رودخانه، شاخص نسبت پهنای دره به عمق، شاخص مخروط افکنه ها و شاخص تقارن توپوگرافی و... محاسبه و در کنار یکدیگر به عنوان شواهد و مدارکی مهم جهت شناسایی مناطق مرفودینامیکی فعال به کار گرفته شده است. ارقام حاصله از محاسبه شاخص ها بیانگر شدت فعالیت مرفودینامیک و فرسایش در زیر حوضه های مختلف منطقه و ناپایداری دامنه شمالی الوند است. وجود شیب های فراوان از نوع (W.L.S) نه تنها موجب تحول دامنه ها شده، بلکه منجر به تشدید فرآیندهای جانشینی، میل یافتگی، عقب نشینی موازی و گردشدگی گردیده که با تغییر مرفولوژی دامنه با فرایند جانشینی شروع و با گذشت زمان به گردشدگی خاتمه می یابد. از شواهد دیگر مرفودینامیک فعال منطقه که نشانه ای از تحول و پسروی جبهه شمالی الوند محسوب می شود وجود تپه های مسدود کننده، سطوح مثلثی شکل و شکل سینوسی جبهه شمالی کوهستان الوند است. وضعیت سینوسی جبهه شمالی الوند گاهی به شکل خطی و گاهی نیز به شکل منحنی - خطی (بر روی نقشه) است که بیانگر تحول و پسروی منطقه بوده که فاصله بندی حوضه های زهکشی مجاور، زمان و پنای محدوده کوهستان الوند تاثیر پذیرفته است. به نظر می رسد که ویژگی های ژئومرفولوژی جبهه شمالی الوند تحت تاثیر حاکمیت سیستم فرسایشی پریگلاسیر موجب تحول و پسروی آن شده است.