قاعده زرین در حدیث و اخلاق

نوشته حاضر بر آن است تا ابعاد یکی از بنیادی ترین و عام ترین قواعد عملی اخلاق را در احادیث و اخلاق نشان دهد. این قاعده به دلیل کارآیی و قابلیت فراوانی که دارد، به قاعده زرین نامور شده است و دو صورت دارد؛ طبق صورت بندی مثبت: «آنچه را دوست داری دیگران نسبت به تو انجام دهند، تو نیز نسبت به دیگران انجام بده» و صورت بندی منفی آن چنین است: «آنچه بر خود نمی پسندی بر دیگران مپسند» این نوشته هفت بخش دارد: بخش نخست، تصویری از اهمیت عملی این قاعده را به دست می دهد. بخش دوم، جهانی بودن این قاعده را با ردیابی آن در ادیان و مکاتب اخلاقی نشان می دهد. بخش سوم، با مرور احادیث گوناگون، به بررسی ابعاد این قاعده در متون حدیثی می پردازد. چهارمین بخش، جایگاه آن را در اخلاق اسلامی می نمایاند. پنجمین بخش، نقش این قاعده را در تخیل اخلاقی و ضرورت آن را نشان می دهد و ششمین بخش گستره آن را منعکس می کند. هفتمین بخش برخی از بدفهمی های این قاعده را نشان داده، از اهمیت آن دفاع می کند. این نوشته با مرور ادبیات این حوزه می کوشد نشان دهد که از منظر روایات، قاعده زرین مهم ترین قاعده برای حیات فضیلت مدار، فهم مسائل اخلاقی، تصمیم گیری در موارد دشوار، شناخت فضایل از رذایل و داوری صحیح اخلاقی است.