مروری بر بازاریابی کتاب در ایران و جهان با تاکید بر بازاریابی کتاب کودک

در ادبیات بازرگانی امروز دنیا، بازاریابی به معنی کلیه تلاشهایی است که یک کارآفرین اقتصادی برای طراحی، تولید، توزیع یا فروش کالا و خدمت به مصرف کننده نهایی و جلب رضایت او متحمل می شود. امروزه در کنار فروش و عرضه کالاهای سنتی و مواد طبیعی و مصرفی، کالاها و خدمات فرهنگی نیز جایگاه اقتصادی ویژه ای دارند و ناشران به عنوان تولیدکنندگان یکی از شاخص ترین اقلام فرهنگی یعنی کتاب، به استفاده از روش های بازاریابی نیاز دارند. بازاریابی از دو نظام کلی پیروی می کند: محصول گرا[3] و بازارگرا[4]. با توجه به تمرکز نظام بازارگرا بر مصرف کننده[5] و نیازهای او و خصوصیات کتاب به عنوان یک کالای فرهنگی، استفاده از نظام بازارگرا برای بازاریابی کتاب توصیه می شود. بازاریابی کتاب به شیوه های گوناگونی قابل اجراست. برگزاری نمایشگاه های کتاب[6]، نوآوری در اداره کتابفروشی ها و استفاده از فناوری های جدید برای فروش کتاب، آگهی های تجاری، توزیع هدایای تبلیغاتی، انتشار دوره ای فهرست انتشارات توسط ناشران، نقد و بررسی کتابها در مطبوعات، وبلاگ ها، کتابخانه های عمومی و سایر مراکز فرهنگی، توجه بیشتر به وضعیت ظاهری کتاب، برگزاری جشن رونمایی کتاب، چاپ پوستر، اقتباسهای ادبی و... از جمله روش ها و فعالیتهایی است که به رونق بازاریابی کتاب در ایران کمک می نماید. بر اساس نمونه های موجود، اعمال برخی از این روش ها در میان ناشران کودک، شایع تر از ناشران بزرگسال بوده است. در عین حال، بسیاری از ناشران ایرانی تمایلی به سرمایه گذاری و فعالیت گسترده در حوزه بازاریابی کتاب ندارند، زیرا هزینه های مترتب بر این نوع فعالیتها را بیشتر از میزان سودی که به تجارت آنها باز می گرداند، می دانند.