ضرورت قابل اعتماد بودن اطلاعات هواشناسی در مسایل اقلیم و تغییر اقلیم

اقلیم در همه مقیاس های مکانی و زمانی تغییر می کند، اما روشن ساختن همه جانبه تغییرات اقلیمی کار آسانی نیست. مطالعات آشکارسازی تغییرات اقلیمی در دهه های اخیر براساس اندازه گیری مشاهدات هواشناسی انجام شده است. اندازه گیری مشاهدات فوق اغلب دارای خطا و یا عدم قطعیت است. حتی اگر این خطاها وجود نداشته باشد، رفتار اقلیمی چنان است که باعث می شود روش های آماری مورد نیاز برای ارزیابی تغییرپذیری اقلیمی ومولفه های گوناگون این تغییر دچار پیچیدگی شوند. تغییر در تجهیزات و دستگاه ها (با خطاهای سیستماتیک مختلف)، تغییر در شرایطی محیطی (تغییر در پوشش گیاهی اطراف ایستگاه ها و احداث ساختمان های مسکونی، اداری و...) و همچنین جابجایی ایستگاه ها اغلب می توانند سبب ناهمگنی در سری داده ها گردند که در صورت بی توجهی به این مسائل، انحراف زیادی از واقعیت ها در نتایج بروز خواهد کرد. به دلیل حساسیت مطالعات تغییر اقلیم، داده های آماری بلند مدت و با کیفیت مطلوب در ایستگاه هایی با شرایط نسبتا استاندارد مورد نیاز می باشد. به عبارت دیگر داده های مورد استفاده در مطالعات فوق باید قابل اعتماد باشد. از همین روست که سازمان هواشناسی جهانی بر جمع آوری کامل تاریخچه تغییر در تجهیزات، تغییر در اندازه گیری ها و تغییر در موقعیت مکانی و شرایط طبیعی اطراف ایستگاه ها تاکید داشته است. با توجه به مطلب فوق و نتایج بدست آمده از مطالعات تغییرات اقلیم در ایران، مشاهده شده که اگر این موارد نادیده فرض شوند نتایج گمراه کننده ای ببار خواهد آمد. برای مثال تغییرات مکانی ایستگاه هایی مانند ایستگاه سینوپتیک خرم آباد و کرمان سبب کاهشی بودن روند دما شده است که از واقعیت انحراف دارد. تغییر شرایط محیطی و ساخت منازل مسکونی در اطراف ایستگاه سینوپتیک انزلی و احداث بزرگراه در اطراف ایستگاه سینوپتیک تبریز، ناهمگنی های خاصی در سری پارامترهای هواشناسی این ایستگاه ها ایجاد نموده است. هدف از ارایه این مقاله تاکید بر استفاده مطلوب از داده های هواشناسی در جهت آشکارسازی تغییرات اقلیمی با ذکر نمونه های مشخص می باشد که از بررسی تاریخچه های مکانی و زمانی و ادواتی ایستگاه ها همراه با تحلیل آماری آنها در پروژه آشکارسازی تغییرات اقلیمی پژوهشکده هواشناسی بدست آمده است. نتایج نشان می دهند که حذف و نادیده گرفتن داده های حاصل از بعضی ایستگاه ها مناسب تر از به کار گرفتن آنها و حصول نتایج انحرافی خواهد بود.