کاهش شیوع گواتر و طبیعی شدن ید دفعی ادرار 10 سال پس از مصرف نمک یددار (سومین پایش ملی اختلال های ناشی از کمبود ید در سال 1380)

2 سال پس از اجباری شدن افزودن ید به نمک مصرفی خانوارها با ppm40، در سال 1373 غلظت ید ادرار بالاتر از محدوده ی طبیعی و گواتر همچنان در ایران در حد آندمیک بود. در این پایش، شیوع گواتر و غلظت ید ادرار 7 سال پس از یددار شدن نمک خانوارهای ایرانی و مصرف مداوم نمک یددار بررسی و با یافته های سال 1373 مقایسه شد.
کودکان دبستانی 10-7 ساله ی تمام استان ها به صورت تصادفی و به روش نمونه گیری خوشه ایاز آذر ماه 1379 تا خرداد 1380 بررسی شدند. اطلاعات به دست آمده شامل میزان گواتر، غلظت ید ادرار و ید موجود در نمک خانوارها با یافته های سال 1375 مقایسه شدند. این مقایسه شامل ید موجود در نمک خط تولید نیز بود. حجم تیروئید اندازه گیری شده دانش آموزان به روش اولتراسونوگرافی نیز در مطالعه ی کشوری سال 1375 و سال 1380 مقایسه شد.
در مطالعه ی سال 1380، 33600 نفر و در سال 1375، 36178 نفر بررسی شدند. میزان کلی گواتر به ترتیب 9/13 و 8/53 درصد، گواتر درجه ی یک: 11 درصد و 8/44 درصد و گواتر درجه ی 2: 9/2 درصد و 9 درصد بود (0001/0P<). در سال 1380 میزان کلی گواتر(TGR) 8/9 درصد بود. میانه ی (محدوده) غلظت ید ادرار در سال 1380 در 3329 دانش آموز ارزیابی شده 165 (499-18) میکروگرم در لیتر و در مطالعه ی سال 1375 در 2917 فرد مورد بررسی 205 (2300-10) میکروگرم در لیتر بود (0001/0P<). در سال 1380 میانگین±انحراف معیار ید نمک های خانوار 1/10±7/32 و در سال 1375 معادل ppm 2/10±33 بود (68/0P=). ید نمک های کارخانه در این دو مطالعه به ترتیب 4/13±2/33 و ppm 2/13±8/33 بود (57/0=P). در مطالعه ی سال 1380 و سال 1375 به ترتیب حجم تیروئید در 400 و 396 کودک 10-7 ساله با روش اولتراسونوگرافی بررسی شدکه فقط حجم تیروئید کودکان 7 ساله ی کشور در مطالعه ی سال 1380 (که احتمالا تنها گروهی بودند که سابقه ی کمبود ید نداشتند) به طور قابل توجهی کوچک تر از کودکان مورد مطالعه در سال 1375 بود.
7 سال پس از یددار شدن نمک، غلظت ید ادرار به میزان مناسب رسیده و شیوع گواتر در کشور ایران به طور واضحی کاهش پیدا کرده است.