فرسودگی شغلی و عوامل وابسته به آن در کارکنان بیمارستان های دانشگاهی مشهد در سال 1385

فرسودگی شغلی سندرمی مشتمل بر خستگی هیجانی، مسخ شخصیت و کاهش کفایت شخصی می باشد. پرسنل سیستم درمانی به دلیل مواجهه با استرس های فیزیکی، روانی و هیجانی به شدت در معرض فرسودگی شغلی می باشند. این مطالعه با هدف تعیین میزان فرسودگی شغلی در پرسنل درمانی بیمارستان های آموزشی دانشگاه علوم پزشکی مشهد و بررسی ارتباط خصوصیات جمعیت شناختی با ابعاد مختلف این سندرم انجام گرفته است.
در این مطالعه توصیفی تحلیلی، حجم نمونه پژوهش شامل 660 نفر از پرسنل درمانی شاغل در بیمارستان های تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی مشهد در شهر مشهد بود که به روش چند مرحله ای (multi-stage) انتخاب شدند. سپس این کارکنان ابزار پژوهش را که شامل فرم اطلاعات جمعیت شناختی و پرسش نامه ی فرسودگی شغلی مازلاک بود تکمیل نمودند. در پرسش نامه ی مازلاک فراوانی واحدهای مورد مطالعه در هر یک از ابعاد فرسودگی شغلی شامل خستگی هیجانی (با محدوده نمرات54-0)، مسخ شخصیت (30-0) و کاهش کفایت شخصی (48-0) در مقیاس لیکرت مورد ارزیابی قرار گرفت و آنالیز داده ها توسط نرم افزار کامپیوتری SPSS انجام گرفت.
نتایج نشان دادند که میانگین نمره خستگی هیجانی در پرسنل 74/20 (شدت متوسط)، مسخ شخصیت 35/7 (شدت متوسط) و کفایت شخصی 66/25 (شدت کم) است. ارتباط آماری معنی داری بین سه بعد فرسودگی شغلی با متغیرهایی شامل سن، سنوات کاری، تحصیلات، نوع رابطه استخدامی، شغل و بیمارستان محل کار وجود داشت. خستگی هیجانی و مسخ شخصیت به طور چشم گیری در پرسنل زن بالاتر از مردان بود و افراد متاهل از کفایت شخصی بالاتری برخوردار بودند.
میزان های بالای ابعاد مختلف فرسودگی شغلی در این مطالعه به نسبت سایر مطالعات مشاهده شد. با توجه به تاثیر فرسودگی شغلی در عملکرد شغلی، خانوادگی و فردی و نیز اثر آن بر غیبت از کار پرسنل و بازنشستگی زود هنگام، کاهش عوامل تنش زا به وسیله ی سازماندهی عوامل شغلی خصوصا در بیمارستان ها باید مورد توجه قرار بگیرد.