دامنه حجیت احادیث تفسیری

از نکاتی که این مقاله نمایان می سازد: 1. هر گزاره تفسیری نیاز به حجت قطعی و یا حجتی معتبر و مبتنی بر دلیلی قطعی دارد؛ 2. احادیث وجدانی (: مفید علم یا اطمینان) و احادیث معتبر عقلایی (: مفید وثوق نوعی) هم در حیثیت تعبدی و عملی، و هم در حیثیت واقعی و تفسیری آیات، حجت اند؛ 3. طیف احادیث غیر مورد وثوق، ولی مشمول توسعه تعبدی سیره عقلا در حجیت خبر، تنها در حیثیت تعبدی و عملی آیات حجت اند؛ 4. با وجود نیاز هر دو طیف اخبار (عقلایی و مشمول توسعه تعبدی) به تامین اعتبار از سوی شرع، راز این تفصیل در دامنه حجیت آنها، در سه نقطه نهفته است: الف) تعریف تفسیر و ماهیت واقعی آن، ب) وجود مسمای کشف و انکشاف واقعی در خبرهای معتبر عقلایی، ج) نبود چنین میزانی از انکشاف و دلالت در احادیث توسعه تعبدی؛ 6. در حجیت احادیث عقلایی، تفصیل بین گزاره های علمی و عملی، روا نیست؛ لیکن پیدایش وثوق به صدور و یا تحقق شرط حجیت ظهور در گزاره های مختلف، عملا تابع میزان اهمیت و خطیر بودن آنهاست؛ 7. بررسی فواید احادیث تفسیری نامعتبر؛ 8. حالات تعارض احادیث تفسیری با کتاب و سنت و قواعد حل تعارض؛ و...