بررسی پرفوراسیون های دستگاه گوارش در بیمارستان دکتر شریعتی تهران طی سال های 1381 الی 1385

پرفوراسیون دستگاه گوارش از علل مهم جراحی های اورژانس در بخش های جراحی می باشد. از طرفی، به علت بیماری های زمینه ای و تاخیر در تشخیص، مرگ و میر در این دسته از بیماری ها قابل توجه است. بنابراین بررسی این بیماری به ویژه در یک مرکز ارجاعی سطح سوم، در درمان بهتر و کاهش عوارض و مرگ و میر راهگشا خواهد بود. در طی یک دوره پنج ساله از سال 1381 الی 1385 مدارک بالینی بیماران مبتلا به پرفوراسیون دستگاه گوارش از مری تا رکتوم (به غیر از آپاندیسیت پرفوره) مورد بررسی قرار گرفت و اطلاعات دموگرافیک، بیماری های زمینه ای، محل و علت پرفوراسیون و پیامد بیماران استخراج و تحلیل شد. در مجموع 80 بیمار، 60 نفر (75%) مرد و 20 نفر (25%) زن بودند. متوسط سن بیماران 19+51 سال بود. شایعترین علل پرفوراسیون به ترتیب عبارت بودند از زخم های پپتیک (36%)، تروما (17%)، بدخیمی (15%) و یاتروژنیک در زمینه آندوسکوپی های تشخیصی و درمانی (5/12%). در گروه زخم های پپتیک، متوسط سن بیماران 6/52 سال بود. تعداد 24 نفر (8/82%) از بیماران مرد و 5 نفر (2/17%) زن بودند. از نظر فصل و ماه بستری در بین این گروه از بیماران تفاوت آماری وجود نداشت. محل پرفوراسیون در 19 مورد (5/65%) معده و در 10 مورد (5/34%) دئودنوم بود. تعداد 7 مورد از این بیماران (24%) فوت کردند. مرگ و میر در این بیماران با سابقه بیماری گوارش، سیگار، الکل، مصرف اپیوم، مصرف داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی، مصرف کورتیکواستروئید یا مشکلات زمینه ای قلبی به تنهایی ارتباط آماری معنی دار نشان نداد. همچنین ارتباطی بین مرگ و میر بیماران و تعداد لکوسیت های خون، اندازه پرفوراسیون، طول زمان بین علامت دار شدن تا جراحی یافت نشد. ولی مرگ و میر به طور معنی داری با وجود بیماری زمینه ای ارتباط داشت (P=0.041) و بیماران با بیماری زمینه ای سن بالاتری داشتند (P<0.005). شایعترین علت پرفوراسیون در دستگاه گوارش (با حذف کردن پرفوراسیون آپاندیس)، زخم پپتیک پرفوره است. این بیماری شیوع بیشتری در مردان دارد و مهمترین فاکتوری که با مرگ و میر ارتباط دارد، وجود بیماری زمینه ای است که در بیماران مسن بیشتر است. این مطلب، اهمیت در نظر داشتن این تشخیص در افراد مسن و اقدام درمانی زودرس در آنها را روشن می نماید. نتایج این بررسی نشان داد که در مراکزی که اقدامات تشخیصی و درمانی آندوسکوپیک به طور شایع انجام می شود، یکی از علل شایع پرفوراسیون دستگاه گوارش، اقدامات مذکور خواهند بود.