خوشه بندی سیگنال های هواشناسی با توجه به تغییرات بارش (مطالعه موردی: پیش بینی بارندگی استان سیستان و بلوچستان)

امروزه لزوم مطالعه و بررسی تغییرات آب و هوایی و شناخت رفتار متغیرهای مختلف هواشناسی مثل بارش، تبخیر، دما و فشار هوا در نقاط مختلف جهان به ویژه در کشورهایی که با تنوع آب و هوایی گوناگون و وقوع دوره های خشک و تر شدید مواجه هستند، هم از جهت برنامه ریزی منابع آبی و هم از جهت مدیریت شرایط بحران اهمیت زیادی دارد. از جمله این کشورها، کشور ایران می باشد که در منطقه جنوب شرق آن و به ویژه استان سیستان و بلوچستان، ستادهای بحران سیل و خشکسالی بطور همزمان فعال هستند و این منطقه از جمله بخش هایی از کشور است که دارای تنوع آب و هوایی شدید و تغییرات بسیار قابل ملاحظه در سالهای مختلف است. تا کنون روش های متنوعی جهت خوشه بندی اطلاعات، بخصوص داده های هواشناسی به کار گرفته شده است. در این مقاله، روشی نوین برای خوشه بندی اطلاعات ماهواره ای دمای سطح دریا در مناطق موثر بر آب و هوای استان سیستان و بلوچستان شامل دریای عمان، دریای عرب واقیانوس هند، با استفاده از روش روندنمای ژنتیک ارایه شده است. مراحل مختلف این پژوهش شامل انتخاب ساختار مدل، تابع هدف، طول کروموزوم ها و عملگرهای تزویج و جهش می باشد. در تدوین مدل خوشه بندی، علاوه بر رفتار زمانی و مکانی تغییرات SST، ارتباط این متغیر با وقوع بارندگی های کمتر و بیشتر از نرمال مورد بررسی قرار گرفت. در مطالعه موردی ارایه شده، اطلاعات بارش در 20 ایستگاه مختلف استان سیستان و بلوچستان در نظر گرفته شد. استفاده از روش روندنمای ژنتیک جهت خوشه بندی SST و ارایه روندنمایی پویا برای بیان ارتباط بارش منطقه مورد مطالعه در زمان های مختلف با الگوهای خوشه بندی زمانی- مکانی، از جمله نوآوری های این پژوهش محسوب می شود. نتایج این پژوهش نشان دهنده توانمندی استفاده از نتایج خوشه بندی در پیش بینی رفتار فصلی بارش در منطقه جنوب شرق ایران می باشد.