نقش رسوب زایی سازندهای زمین شناسی و تعیین سهم استانی / حوزه آبخیز سد شهید عباسپور (حوزه آبخیز کارون 1)

احداث سد های مخزنی در سرشاخه رودخانه های بزرگ کشور و افزایش و پایداری عمر مفید آنها به منظور امکان اجرای طرحهای انتقال آب بین حوزه ای نقش مهمی در توسعه پایدار مناطق خشک و بیابانی در حوزه مرکزی ایران دارد. از جمله محدودیت ها در مناطق بیابانی کمبود آب و در حوزه های آبخیز سدها، فرسایش و تولید رسوب است. از آنجائی که تولید رسوب در یک حوزه آبخیز تحت تاثیر عوامل مختلف زمین شناسی و اقلیمی است، در این میان، نقش سازندهای فرسایش پذیر در تولید رسوب حائز اهمیت بیشتری است. در این مطالعه تاثیر سازندهای فرسایش پذیر از طریق روش فیض نیا با بهره گیری از نقشه های زمین شناسی منطقه و امتیاز دهی سازندهای آن در محیطGIS و استفاده از تکنیکهای رقومی سازی و تلفیق اطلاعات، در استانهای مجاور حوزه آبخیز کارون 1 شامل استانهای چهارمحال و بختیاری، اصفهان، کهکیلویه و بویراحمد، خوزستان و فارس مورد بررسی قرار گرفت. سهم آبدهی هر یک از استانها به ترتیب 1/168، 1/50، 7/64، 6/64 و 5/8 مترمکعب بر ثانیه می باشد. نتایج حاصل از تحلیل رگرسیونی نشان می دهد که دبی رسوب با مساحت حوزه آبخیز، دبی جریان و مساحت سازندهای فرسایش پذیر با ضرایب همبستگی 974/0 و 97/0 و در سطح معنی داری 1 درصد رابطه دارد. منظور از سازندهای فرسایش پذیر با عنایت به مطالعات و منابع موجود در این زمینه سازندهای آغاجاری (Mg)، رازک- گچساران (Mr-Mgs)، (فلیش) امیران (Kaf)، گورپی- پابده (Kg-Ep)، کژدمی (kk) و هرمز (PEh) می باشد که در محدوده مطالعاتی حضور دارند. با توجه به عوامل مؤثر در دبی رسوب، نسبت تولید رسوب هر استان محاسبه گردید و مشخص شد استان چهار محال و بختیاری با 9/47 درصد بیشترین و استان فارس با 1/2 درصد کمترین تاثیر را بر دبی رسوب حوضه کارون 1 دارند. نتایج حاصل می تواند در مدیریت حوزه های آبخیز به منظور کنترل رسوب ورودی به مخازن سدها از طریق تاکید بر اجرای طرحهای مدیریت عرصه های منابع طبیعی به تفکیک استانی با تخصیص اعتبارات ویژه و ملی مؤثر باشد.