کیفیت زندگی در جانبازان ایرانی با قطع عضو در هر دو اندام تحتانی

هدف از انجام این مطالعه بررسی کیفیت زندگی و تعیین عوامل مرتبط و پیشگویی کننده آن در جانبازانی است که در طول 8 سال جنگ تحمیلی عراق علیه ایران و پس از آن مبتلا به قطع عضو در هر دو اندام تحتانی شده اند. از میان 576 نفر جانباز با قطع عضو در هر دو اندام تحتانی، 327 نفر در طرح مورد نظر شرکت کردند (میزان پاسخ دهی 57 درصد). ارزیابی کیفیت زندگی با استفاده از پرسشنامه SF-36 انجام گرفت. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون های آماری One sample t test و Independent t test استفاده شد و برای تعیین عوامل پیشگویی کننده کیفیت زندگی، از مدل رگرسیون استفاده شد. میانگین سنی جانبازان با قطع عضو برابر 42.05 با انحراف معیار 6.3 سال بود. قطع هر دو اندام از زیر زانو، شایع ترین نوع قطع عضو 37.2 درصد (124 نفر) بود. حدود 66.4 درصد (218نفر) درد فانتوم داشتند. بیش از نیمی از افراد مورد مطالعه 50.7 درصد (166 نفر) به فعالیت ورزشی می پرداختند. حدود 20 درصد (63 نفر) در طول یک سال قبل از مطالعه، سابقه بستری داشتند. میزان 50.5 درصد (165 نفر) از جانبازان از میزان در آمد خود ناراضی بودند. در ارزیابی کیفیت زندگی، کمترین میانگین مربوط به درد جسمی (47.97±24.02) و بیشترین میانگین نمره مربوط به عملکرد اجتماعی (66.67±26.74) بود. میانگین نمرات در تمامی 8 حیطه کیفیت زندگی در جانبازان به طور معنی دار از سطح عادی (نرمال) جامعه پایین تر بود. جانبازانی که سابقه مثبت بستری شدن در طول یک سال قبل از مطالعه، درد فانتوم، مصرف سیگار، عدم فعالیت ورزشی و بی کاری را گزارش کرده بودند، به طور معنی داری از کیفیت زندگی کمتری نسبت به بقیه، برخوردار بودند که در این میان سابقه بستری شدن و رضایت از درآمد، مهم ترین نقش را در کیفیت زندگی جانبازان داشتند. این مطالعه نشان داد که جانبازان با قطع عضو در هر دو اندام تحتانی، کیفیت زندگی کمتری داشته اند که ارایه و بهبود خدمات حمایتی و توانبخشی از جمله تشویق به ورزش، برنامه های تفریحی، کنترل و درمان عوارض ثانویه ناشی از قطع اندام (آمپوتاسیون) به این گروه می تواند به بهبود کیفیت زندگی آنان کمک کند.