تفسیر قرآن کریم (1) سوره بقره، آیات 7 1

آیات اول تا هفتم سوره بقره بیانگر وضع و وصف متقین و کافران در برابرهدایتگری قرآن است. این مقاله در تفسیر آیات یادشده است. شیوه تفسیر مبتنیبر معناشناسی مفردات و جملات آیات، تامل در ظاهر و سیاق آنها، بهره گیری ازقراین لفظی و عقلی و تکیه بر زبان قرآن، لحن آیات، اصطلاحات و تعالیم قرآنی است،و حاصل تفسیر عبارت است از:آیه اول: نظریه های مختلفی در معنای حروف مقطعه و امکان درک آنها مطرح است که هیچ کدام بر دیگری رجحان ندارد؛آیه دوم: «ذلک» اشاره به دور و برای تعظیم امر قرآن، و «الکتاب» به معنای مکتوب شانی، یعنی نوشتنی، و منظور از آن قرآن است. «لاریب فیه» یعنی قرآن فی حد ذاته نقصی ندارد که باعث شک در آن شود. منظور از تقوا در «هدی للمتقین»، تقوای فطری است که شرط هدایت یابی به وسیله قرآن می باشد. صفات دیگر (ایمان به غیب، اقامه نماز، انفاق و...) از تقوای فطری نشئت گرفته و در شرایط مساعد فعلیت می یابند، و همین سر التفات از وصف مفرد «متقین» به جملات وصفیه در آیات بعدی است؛آیه سوم: منظور از غیب، خداوند است، و ایمان به خدا امری فطری است. فعل«رزقنا»، اشاره به رفع احتیاج دارد. انفاق منشا رستگاری و رهایی انسان از تعلقات مادیو بخل است؛آیه چهارم: تاکید بر ویژگی یقین به آخرت از آن جهت است که یقین به امور اخروی، انگیزه جدی عمل به کارهای خیر و پرهیز از کارهای بد را در انسان ایجاد می کند؛آیه پنجم: مقصود از هدایت، هدایت فعلی و ایصال به مطلوب است، نه راهنمایی؛آیه ششم: منظور از کفار، سران قریش است؛آیه هفتم: مراد از مهر زدن بر قلب ها این است که کفار راه های هدایت، یعنی قوه عقل (قلب) و شنیدن دعوت انبیا (سمع) و عبرت گرفتن (بصر) را بر خود بسته اند و منظور از این سه، قوای باطنی است، انتساب «مهر زدن بر دل ها» به خدا مستلزم جبر نیست؛ چون کفار از روی اختیار، زمینه هدایت پذیری خویش را از بین برده اند و در عین حال، تاثیر حقیقی و استقلالی در هستی از آن خداست.