مذهب ارجای دینی سیاسی و کلامی فلسفی در اسلام و ظهور فرقه مرجئه

یک ازفرقه های کهن و معروف اسلامی فرقه مرجئه است.که درنیمه دوم سده اول هجری پیداشد.مذهب این فرقه «ارجا»بود که دوبعدداشت: بعد سیاسی-دینی و بعد کلامی –فلسفی. بعد سیاسی آن ناظربه کسانی بود،که پس از قتل عثمان و به خلافت رسیدن امیرالمومنین علی علیه السلام و به حکومت رسیدن معاویه،به طرفداری آنان با یکدیگر می جنگیدند.این فرقه از هیچ یک از متحاربان طرفداری نمی کردندو درباره آنها حکمی نمی دادند.بلکه حکم را به تاخیر می انداختند،تادرقیامت خدا خود داوری فرماید.اما بعد کلامی آن ناظر به تعریف ایمان و اسلام بود.آنها برخلاف خوارج و معتزله و موافق جمهورمسلمانها عمل را ازاجزاء و ارکان ایمان و اسلام نمی دانستند،مرتکب کبائر را که توبه نکرده مومنو مسلم و مشمول و محکوم احکام اسلام می شناختند و او را امیدوار به فضل و بخشش خداوند می کردند.واضع مذهب ارجاء حسن بن محمد حنفیه شناخته شده است.