ارزیابی آثار محیط زیستی منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس بر خط ساحلی خلیج فارس در استان بوشهر

منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس در جنوب شرقی استان بوشهر به منظور استفاده از میدان گازی پارس جنوبی و فعالیت در طرح های نفت، گاز و پتروشیمی در سال 1377 تاسیس شده که از جنوب به خلیج فارس و از شمال به ادامه سلسله جبال زاگرس محدود شده است. به دلیل وجود اکوتون حساس آب- خشکی و یگانه پارک ملی آبی نای بند در منطقه از یک طرف و آثار سوء احتمالی ناشی از فعالیت های ساخت وساز از طرف دیگر، بررسی آثار احداث طرح بر روی محیط زیست منطقه از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در این پژوهش به منظور بررسی مخاطرات طرح کاربری اراضی از روش روی هم گذاری، برای ارزیابی آثار محیط زیستی از روش فهرست و برای تعیین رابطه آثار و اولویت بندی نسبی اقدامات اصلاحی از روش ماتریس استفاده شده است. فرایند طی شده شامل شناخت ویژگی های فنی پروژه پیشنهادی، شناخت محیط زیست تحت اثر، شناسایی و پیش بینی آثار ناشی از طرح، تجزیه و تحلیل آثار، ارائه راهکارهای تقلیل آثار سوء و ارائه برنامه پایش و مدیریت محیط زیست است. نتیجه حاصل از ارزیابی توان اکولوژیکی به کمک روش روی هم گذاری لایه های اطلاعاتی در نرم افزار GIS، پهنه بندی از نظر آسیب پذیری را نشان می دهد. همچنین از مقایسه نقشه توان اکولوژیکی محدوده با نقشه توسعه منطقه ویژه مشخص می شود که حدود 56 درصد توسعه در پهنه نیمه مناسب و 44 درصد در پهنه نامناسب انجام شده است. بررسی نتایج حاصل از چک لیست نیز نتایج ارزیابی توان را از نظر آسیب پذیری تایید می کند. نتایج روش ماتریس برای دو سطح کلان و خرد نشان می دهد که بیش از 50 درصد ارزش های داده شده از 1/3- کوچکتر بوده و بنابراین اجرای هرگونه طرح توسعه در منطقه رد می شود. نتایج بررسی های انجام شده در این تحقیق نشان می دهد که احداث طرح پارس جنوبی از دیدگاه محیط زیست در ساحل خلیج فارس به هیچ وجه قابل تایید نبوده و آثار مخرب و غیرقابل جبران در منطقه ایجاد می کند. از آنجا که توقف طرح به علت اهمیت آن از نظر توسعه اقتصادی و صنعتی امکان پذیر نیست، بنابراین به منظور کاهش آثار مخرب محیط زیستی و حفظ ساختار اکولوژیک منطقه، در ادامه تحقیق طرح های بهسازی و گزینه های اصلاحی ارائه شده است. در بخش پایانی از نتایج ارزیابی برای تدوین برنامه پایش و مدیریت آلاینده ها استفاده شده است.