(Liza abu) بررسی روند رسیدگی جنسی ماهی بیاه ماده در آب های استان خوزستان

مژده چله مال دزفول نژاد، دانشجوی دکتری تخصصی شیلات واحدعلوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران شهلا جمیلی، استادیار پژوهشی، موسسه تحقیقات شیلات ایران، تهران،ایرانعیسی شریف پور، استادیار پژوهشی، موسسه تحقیقات شیلات ایران، تهران، ایرانفاطمه عباسی، استادیار گروه زیست شناسی دانشگاه الزهرا، تهران، ایرانچکید هدر پژوهش حاضرروند رشد و تکامل تخمدان150 قطعه ماهی بیاه(Liza abu) در طول 6 ماه نمونه برداری از بهمن ماه 85 لغایت تیرماه 86 در استان خوزستان مورد بررسی قرار گرفت. نمونه ها پس از صید و بررسی،تکامل و رشد تخمدان آنها بر اساس پارامترهای ظاهری و بافتی مرحله بندی شدند.از تخمدان ماهی ها، نمونه بافتی با روش معمول بافت شناسی تهیه و با میکروسکوپ نوری مطالعه گردید. نتایج تحقیق نشان می دهد که شکل تخمدان از نوع کیسه ای بوده و اختلاف معنی دار بین طول تخمدان راست و چپ وجودندارد.در این مطالعه 6 مرحله اووژنز مشاهده شد.در مرحله اول اووگونی ها کوچک می باشند. در مرحله دوم رشد محسوسی در اووسیت ها مشاهده می شود.در مرحله سوم به علت زرده سازی، بیشترین رشد اووسیت ها در این مرحله دیده می شود و سه لایه تکا، گرانولوزا و سلول های فولیکولی قابل مشاهده است. تخمدان ها بزرگ و ز رد رنگ بودند. در مرحله چهارم، مهاجرت وزیکول زایگر مشاهده می شود. تخمک ها شروع به آبگیری نموده و قطر آنها افزایش می یابد.تخمدان ها بزرگ و زرد رنگ بوده و ظاهری دانه دار دارند و تخمک ها با چشم غیر مسلح قابل مشاهده هستند.در مرحله پنجم تخمک ها حالت سیال داشته و از تخمدان به راحتی خارج می شوند. در مرحله ششم تخمدان دارای تخمک های نابالغ، تخمک های آتروفی شده و همچنین فولیکول های خالی می باشد. بر اساس نتایج این مطالعه مرحله سوم در بهمن ماه، مرحله چهارم در اسفند و فروردین ماه، مرحله پنجم در اردیبهشت ماه و در ماه های خرداد و تیرماه تخمک های نابالغ در مراحل اول و دوم اووژنز مشاهده شدند. در اسفند ماه تخمدان به بیشترین حجم خود رسیده و در فروردین ماه در بعضی از نمونه ها پارگی در کیسه تخمدان مشاهده شد که مبین شروع تخم ریزی می باشد.