تاملی بر اداره قانونمند شهر بر مبنای اسناد مصوب

«چگونه میتوان تهران آینده را ترسیم کرد؟» در پاسخ به این سؤال ابتدا باید تهران را ترسیم کرده و به تصویر (Image) کشید تا بتوان آینده آن را تدوین کرد. بدیهی است که چیدمان آینده تهران هر چه باشد، غیر از وضعیت کنونی است. هنر، مدیریت وضعیت کنونی نیست؛ بلکه مهم اتخاذ روشی در مدیریت شرایط روز است که آینده آن نیز به خوبی مدیریت شود.
اولین طرح جامع تهران- که در سال 1348 اجرایی شد- دربرگیرنده احکامی بود که در فرایند مدیریت یا به فراموشی سپرده شد و یا امکان اجرای آنها فراهم نشد. به هرحال این طرح با تمام نقاط قوت، در عمل به اهداف خود دست پیدا نکرد و باید با طرح جدید سال 1373 معاوضه میشد، اما این کار نیز صورت نپذیرفت.
علیرغم آنکه در سالهای 86-1373 تهران فاقد طرح جامع مصوب بوده، ولی تهران درطول این سالها، به نوعی بهوسیله طرح سال 1373 (معروف به طرح آتک) و سپس تهران سال1380به همراه طرح مجموعه شهری تهران مصوب 1382 اداره میشد. در عین حال در حوزه شهرداری هم با اعمال ظرفیتهای مندرج در متن برنامه شهرداری، تا حدودی به وظایف شهرداری در قبال شهر رسیدگی شد.
در یک جمعبندی، برنامهریزان، پژوهشگران و مدیران اجرایی به این نتیجه رسیدند که باید درصدد ارتقاء مفهومی و کارکردی طرحهای مصطلح جامع شهری باشند. اطلاق طرح جامع تهران به طرح راهبردی-ساختاری یا ساختاری- راهبردی نیز حاصل چنین نگرشی بوده است. البته نیک میدانم که تغییر صرف واژگان نمیتواند محتوی را تغییر دهد زیرا طرح اخیر همان طرح جامع است که به سلیقه تهیهکنندگان و تصویبکنندگان تغییر نام پیدا کرد.