تفرجگاه شهری و تحقق حیات مدنی

امروزه رشد و گسترش فضاهای باز عمومی در لبه های شهر به عنوان فرصتی برای پیوند میان محیط طبیعی و محیط مصنوع در کانون توجه حرفه مندان شهرسازی در شهرهای مختلف جهان قرار دارد. هدف اصلی شهرسازان در پرداختن به این موضوع، ساختاربخشی لبه های شهری و استفاده از فضاهای باز عمومی درقالب پهنه های تفرجگاهی است که توجه همزمان به حفاظت از زیست بوم و ایجاد بستری فراغتی به منظور افزایش تعاملات اجتماعی و تقویت حیات مدنی را مد نظر دارد.
نگاهی به جغرافیای تهران نشان می دهد که رود_ دره های هفت گانه شهر به عنوان کریدورهای طبیعی امتداد یافته از دل کوه های البرز به درون بافت شمالی، پدید آورنده فرصت های ارزشمندی هستند که علی رغم تاکید مسئولین به ایجاد فضاهای سبز شهری و افزایش سرانه فضای سبز، کمتر مورد توجه واقع شده اند.
این مقاله به بیان مفهوم فضاهای باز عمومی پرداخته و با معرفی دوگونه اصلی فضاهای باز عمومی پهنه ای و فضاهای باز عمومی خطی بر گونه دوم این نوع فضا متمرکز شده است. در ادامه، خیابان دربند حد فاصل میدان دربند تا میدان سربند واقع در رود دره دربند منطقه یک تهران به عنوان یکی از مهم ترین فضاهای باز عمومی خطی مورد استفاده شهروندان تهرانی معرفی می شود. سپس مسائل و مشکلات اصلی پیش رو در تقویت این پهنه تفرجگاهی بررسی شده که در نهایت دو عامل «تناقضات درون اسنادی» و «تناقضات میان اسنادی» به عنوان عوامل اساسی پاسخده نبودن این طرح ها به نیاز استفاده کنندگان این خیابان و عدم توفیق حرفه مندان در تقویت تعاملات اجتماعی و حیات مدنی در آن شناسایی شده است.