بررسی نقش زن در داستانهای کودکان

کودک از طریق مطالعه کتابهای داستانی دامنه لغات خود را گسترش می دهد و رئابط اجتماعی را فرا می گیرد. بنابراین نحوه معرفی نقشهای زن و مرد در این کتابها از اهمیت خاصی برخوردار است، چرا که کودک از طریق مطالعه این کتب می آموزد که چه اعمالی مردانه و چه اعمالی زنانه هستند و چگونه باید نقش خود را به عنوان یک زن یا مرد در جامعه ایفا کند. پژوهش حاضر سعی دارد روشن سازد نویسندگان کتابهای کودکان چه الگوهایی از نقش های زنان و مردان در جامعه فعلی ارائه می دهند و به علاوه در پی آنست که این نحوه معرفی و تاثیراتی را که بر زندگی آینده کودکان دارد را تحلیل کند. هدف اصلی تدوین این مقاله، شناسایی نقشهای زنان در کتابهای داستانی کودکان است. به این سبب سعی شده باتوجه به تئوری پارسونز در زمینه نقش های چهارگانه، نقش زن در کتابهای داستانی کودکان (فولکلوریک و معاصر ایرانی) بررسی شود. برای گردآوری داده های این تحقیق از دو شیوه اسنادی - کتابخانه ای و تحلیل محتوا استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان داد که گرچه آمارهای شغلی نشان می دهد که نقش های زنان در جامعه فعلی محدود به نقش های خانگی نیست و برخی از زنان دارای نقشهای اجتماعی، اقتصادی و حتی سیاسی هم هستند، اما در کتابهای داستانی کودکان، زنان غالبا در نقشهای عادی اجتماعی از نوع کلیشه ای و سنتی ظاهر می شوند. ویژگی های شخصیتی این نقشها عبارتند از: مادری، کدبانوگری، معلمی، پرستاری و... ویژگی های اخلاقی متناسب با این نقشها نیز در ادبیات و کتابهای داستانی کودکان این گونه بیان شده است: نازک دل و سست رای، ناقص عقل، دلبر و زیبا، بی وفا و خائن، منفعل در تصمیم گیری، فاقد ابتکار و نوآوری، موجودی جهت ارضای جنسی مردان، فردی خرافی، عقب افتاده و... طبق تئوری پارسونز نقش های اجتماعی به دو بخش افقی (اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی) و عمودی (راهبردی، بانفوذ، کمکی و عادی) تقسیم می شوند. مقاله حاضر نشان می دهد که زنان غالبا در نقشهای عادی از نوع اجتماعی ظاهر می شوند و در کتابهای داستانی نقشهای راهبردی برای زنان هرگز به چشم نمی آید.