نابرابری های جنسیتی در زندگی خانوادگی سالمندان تهرانی

تغییرات جمعیتی و اجتماعی سالهای اخیر عرصه های مهمی از زندگی اجتماعی و خانوادگی سالمندان را تحت تاثیر قرار داده و در این میان پس افتادگی فرهنگی زمینه بروز مشکلات متعددی را برای آنان فراهم کرده است. احتمال بالاتر و زودهنگام تر مرگ شوهر پیامد قابل انتظار الگوهای ازدواج و مرگ ومیر و در نتیجه بیوگی زنان سالمند معمول تر است. اغلب زنان سالمند بیوه سابقا در خانواده گسترده تامین مادام العمر داشتند و بیوگی زودهنگام آنان به ندرت موجب بروز محرومیتها و آسیبهایی برای این گروه می شد، در حالی که به دنبال اثر فرایند نوسازی و جهانی شدن در جامعه امروزی این امر محدود و یا دشوار شده است. این فرایند از سوی دیگر دسترسی و همراهی فرزندان را نیز تحت الشعاع هنجارهای حفظ زندگی شخصی قرار داده و با توجه به ثبات عناصر فرهنگی و حقوق مدنی، موجب شده است تا والدین سالمند خصوصا زنان از گذر این تغییرات آسیب پذیرتر شوند. این مقاله قصد دارد به طرح چنین مشکلی بپردازد. داده هایی که برای انجام این کار مورد استفاده قرار گرفته است، نتایج یک تحقیق پیمایشی تحت عنوان”شبکه های حمایت اجتماعی، ترتیبات زندگی و سلامت سالمندان در شهر تهران“است که بر روی نمونه ای با جمعیت 527 سالمند 60 سال به بالا در شهر تهران انجام شده است. یافته های این تحقیق به طور خلاصه نشان می دهد که سالمندی و مسایل و مشکلات ناشی از آن در شهر تهران زنانه است. زنان بیشتر از مردان تنها زندگی می کنند، از نظر اقتصادی ناتوان تر از مردان هستند و به دلیل عدم تطابق قوانین با شرایط جدید و مقاومت برخی عناصر فرهنگی در مقابل تغییراتی که زندگی خانوادگی سالمندان را تغییر داده است، شرایط نابرابری بر زندگی زنان سالمند حاکم شده، به شکلی که آنان را حتی در برآورده کردن نیازهای اولیه زندگی مثلا مسکن و سرپناه ناتوان کرده است.