بهینه سازی روش آلوده سازی در بیماری سوختگی غلاف به منظور تفکیک واکنش های واقعی ارقام برنج در مزرعه

بیماری سوختگی غلاف برنج که در اثر گروه آناستوموزی AG1-IA از قارچRhizoctonia solani به وجود می آید، یکی از مهمترین بیماری های قارچی برنج در دنیا می باشد. مقاومت گیاه برنج نسبی است و عکس العمل آن در مقابل این بیماری به دلیل پیچیدگی توارثی و ناپایداری محیطی ثابت نیست به طوریکه تخمین صحیح بیماری مشکل است. برای تشخیص واکنش واقعی برنج در سطح بالایی از توسعه بیماری، یک روش آلوده سازی جدید، با تولید توده میسلیومی در محیط کشت مایع سیب زمینی دکستروز (PDBroth) و یک سیستم افشانه آب، طراحی گردید. نشاهای برنج از سه رقم بومی (عنبربو ایلام، قصرالدشتی و اهلمی طارم) و دو رقم اصلاح شده (خزر و بهار) در مزرعه نشاکاری گردیدند. پس از 45 روز پنجه های هر بوته به کمک یک باند پلاستیکی بسته شدند، سپس با یک جدایه پرآزار بیمارگر و به سه روش شامل، توده میسلیومی (MM)، مخلوط بذر و پوسته برنج کلنیزه شده(RG) و قطعات ساقه تازه آلوده شده برنج(FI) آلوده سازی شدند. بوته های آلوده سازی شده با راه اندازی یک سیستم افشانه آب در بالای بوته ها و در ارتفاع 160 سانتی متری از سطح خاک تا آخرین مرحله ارزیابی، مرطوب نگه داشته شدند. میزان توسعه بیماری 15 و 25 روز پس از آلوده سازی و انتهای مرحله خمیری شدن دانه به روش RLH (Relative Lesion Height) اندازه گیری گردید. سنجش داده های بیماری نشان داد که در روش آلوده سازی FI بیماری با توسعه کم و با نتایج بسیار متغیر ظاهر شد. اما نتایج در روش های آلوده سازی MM و RG دارای تغییرات کمتری در بین ارقام در مراحل مختلف ارزیابی بودند. بیشترین توسعه عمودی بیماری در همه ارقام مورد آزمایش در دومین مرحله ارزیابی و انتهای مرحله خمیری شدن دانه (حساس ترین مرحله رشدی برنج) در روش MM مشاهده شد. به طوریکه آنها به ترتیب در سه و دو گروه قرار گرفتند که متفاوت از گروه بندی در روش های RG و FI بودند (DMRT 5%). بنابراین در شرایط استفاده از سیستم افشانه آب، آلوده سازی به روش توده میسلیومی را می توان برای سنجش عکس العمل واقعی ارقام برنج در مقابل بیماری سوختگی غلاف در مزرعه به کار گرفت. ارقام عنبربو، قصرالدشتی، اهلمی طارم و بهار در آزمایش غربال گیری اولیه به عنوان ارقام نیمه مقاوم در یک گروه آماری مشابه تشخیص داده شدند، اما در این مطالعه آنها در گروه های متفاوتی قرار گرفتند و تحمل واقعی آنها بعد از بهینه سازی شرایط آزمایش و با توسعه بیماری ظاهر شد به طوریکه اهلمی طارم به شدت حساسیت نشان داد.