تاثیر رژیم های مختلف آبیاری بر چند ژنوتیپ ذرت:? ?. عملکرد، اجزای عملکرد دانه و راندمان مصرف آب آبیاری

اگر چه محدودیت منابع آب در ابعاد جهانی مطرح است ولی شدت این مسئله برای ایران که از اقلیم خشک و نیمه خشک برخوردار است بیش از بسیاری از دیگر مناطق دنیا است و استفاده بهینه از آب در کشاورزی کشورمان اهمیت روزافزونی پیدا کرده است. از این رو این تحقیق با هدف بررسی-تاثیر شرایط مختلف رطوبتی بر عملکرد، اجزای عملکرد دانه و کارایی مصرف آب آبیاری ذرت(Zea mays L.) در سال زراعی 1385 با استفاده از آزمایش کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه ی پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان اجرا شد. وضعیت آبیاری به عنوان فاکتور اصلی بود که در آن فاصله ی آبیاری ها بر اساس میلی متر تبخیر تجمعی از طشت تبخیر کلاس آو در چهار سطح 1I (آبیاری پس از 85-70-85)، 2I (110-70-110)، 3I (135-95-135) و 4I (160-95- 160 به ترتیب در سه مرحله کاشت- انتقال، انتقال- خمیری شدن دانه و خمیری شدن دانه تا رسیدگی فیزیولوژیکی) و چهار هیبرید ذرت به عنوان فاکتور فرعی شامل سینگل کراس های 704 (1V)، 700 (2V)، 500 (3V) و تری وی کراس 647 (4V) بود. بین سطوح مختلف رطوبتی و هیبرید ها در ارتباط با عملکرد ماده خشک، عملکرد دانه و اجزای آن اختلاف معنی دار وجود داشت (01/0>p) ولی بر روی شاخص برداشت تاثیر معنی داری پیدا نشد. سطح 4I آبیاری کمترین عملکرد ماده خشک (16650 کیلوگرم در هکتار) و دانه (7670 کیلوگرم در هکتار) و نیز کمترین کارایی مصرف آب آبیاری (42/1 و 98/0 کیلوگرم در متر مکعب به ترتیب برای عملکرد ماده خشک و عملکرد دانه) را در مقایسه با سایر سطوح آبیاری داشت. در بین هیبریدها نیز هیبرید سینگل کراس 700 بالاترین عملکرد ماده خشک (23450 کیلوگرم در هکتار) و دانه (11220 کیلوگرم در هکتار) را داشت. در این آزمایش بین اجزای عملکرد، تعداد دانه در بلال نقش اصلی را در تعیین میزان عملکرد داشت، بنابراین مشخص شدن مکانیزم های فیزیولوژیک که به توان تولید بیشترین تعداد دانه تحت تنش کمبود آب مربوط هستند، باید در برنامه های بهبود ارقام ذرت مدنظر قرار گیرد. همچنین در مناطقی که با محدودیت آب مواجه اند، تعیین برنامه ی مناسب آبیاری که در آن بین رشد اجزای رویشی و زایشی تعادل ایجاد شود و دوران حساس رشد با محدودیت رطوبت کمتری همزمان باشد، راهکار مناسبی برای افزایش کارایی تولید می باشد.