بررسی پتروژنز و جایگاه تکتونیکی سنگ های الترامافیک- مافیک شرق خط واره فریمان- تربت جام در شمال شرق ایران

در مورد مجموعه سنگ های الترامافیک- مافیک شمال خط واره فریمان- تربت جام، شمال شرق ایران تفسیرهای مختلفی مطرح شده است. اغلب نویسندگان این سنگ ها را به عنوان بقایای پوسته اقیانوسی تفسیر نموده اند در حالیکه شماری از نویسندگان نیز ماهیت کوماتی ایتی تا توله ایتی آنها را، به عنوان گدازه باور دارند. بوضوح می توان دریافت که دو ایده متفاوت مطرح شده از مضامین ژئودینامیکی مغایر با هم برخوردار می باشند. در مقاله حاضر ما بر اساس نسبت های بین عناصر کمیاب ناسازگار و شیمی اسپینل ها، پتروژنز و جایگاه تکتونیکی این سنگ ها را مورد بررسی قرار داده ایم. مشاهدات ما مبنی بر نسبت های مختلف عناصر ناسازگار کمیاب و موقعیت نمونه ها در نمودارهای (Nb/Th)N در برابر (Nb/La)N، Nb/Th در برابر Zr/Nbاز تفاوت این سنگ ها با ماگماهای نظیر مورب حکایت دارد. علاوه بر این بر خلاف مورب این سنگ ها در نمودارZr/Y در برابرNb/Y بر رو یا بالاتر از خط ∆Nb قرار می گیرند، سیمای ژئوشیمیایی که بر ارتباط پتروژنتیکی آنها با منبع پلوم گوشته ای ناهمگن دلالت دارد. با توجه به محتوای بالا TiO2 و میزان پائین Al2O3در ترکیب اسپینل ها و همچنین شباهت ترکیبی این کانی با اسپینل های مربوط به ماگماهای وابسته به پلوم ها نیز استنباط مشابهی را می توان مطرح نمود.