تحلیلی بر وضعیت شهروندی در شهر تهران: نگاهی بر مدیریت شهری

مباحث شهروندی در جهان معاصر از جذابیت عام برخوردار است و توجه بسیاری از عالمان اجتماعی و سیاسی را در رشته های مختلف به خود جلب کرده است. گرایش به شهروندی و به کارگیری آن در درک و تحلیل بسیاری از مسایل اجتماعی و شهری صرفا به تلاش های علمی و ارزشمند صاحب نظران و پژوهش گران مربوط نمی شود، بلکه به شایستگی خود مفهوم جهت کارآمدی در مدیریت و برنامه ریزی در امور مختلف هم باز می گردد. به گونه ای که امروزه بسیاری از موضوع ها و مسایلی نظیر فقر، نابرابری، جنسیت و حتی محیط زیست از منظر شهروندی تحلیل می شوند؛ نوشتار حاضر هم در اصل بر مبنای سودمندی ایده و مفهوم شهروندی در مدیریت شهری تدوین شده است.
این مقاله تلاش دارد ضمن مرور تاریخی بر مفهوم شهروندی، با استناد به یافته های پژوهشی وضعیت شهروندی در شهر تهران را بررسی کند. نتایج به دست آمده نشان می دهد شهروندی برای نسبت قابل توجهی از افراد معنادار و قابل درک نبوده و آگاهی نسبت به حقوق، عمل به وظایف و برخورداری از احساس شهروندی با عوامل بازدارنده ای در جامعه مواجه است. بدیهی است شهروندی با رفع موانع و ایجاد زمینه های عینی و ذهنی آن در بخش های مختلف به منصه ظهور خواهد رسید. مدیریت شهری می تواند با تدوین و اجرای برنامه های شهروندمدار گام های موثری در حل مسایل و مشکلات شهری بردارد.