مشروعیت رحم جایگزین در اندیشه فقهی

پیشرفتهای دانش پزشکی در روش های نوین باروری باعث شده تا دگرگونی هایی در فرایند تولید مثل انسان پدیدار شود. به موازات توانایی بهره گیری از این روش ها در علوم تجربی، مسائل جدید و پیچیده دیگری نیز در رشته های علوم انسانی مانند روان شناسی، جامعه شناسی، فلسفه، فقه و حقوق ایجاد شده است که ضرورت دارد تا متخصصان این دانشها به آنها بپردازند و آثار استفاده از این روش ها را بر پایه مبانی خود، مطالعه و ارزیابی کنند و راهکارهای متناسب با آنها را ارائه دهند.
رحم جایگزین یکی از این روش ها است که در سالهای اخیر مورد توجه بسیاری از اندیشمندان وفقها قرار گرفته است. در این تحقیق سعی شده تا با تبیین ادله جواز و عدم جواز این روش و تحلیل فتاوا حکم شرعی جانشینی در بارداری روشن شود.
مواردی که رحم جایگزین مورد استفاده قرار می گیرد مختلف است، از این رو دست یابی به حکم فقهی واحدی که همه آنها را در بر گیرد، دشوار یا ناممکن است. بنابراین گریزی نیست جز آنکه هر یک از این موارد به شکلی مجزا بررسی و حکمی متناسب با آن استنباط شود.
به علت عدم توجه به این نکته در بعضی از تحقیقات انجام شده در مورد این موضوع، تنها یک حالت رحم جایگزین (اغلب جایگزینی کامل) مورد بررسی قرار گرفته است و در بعضی از موارد نیز حکمی واحد برای تمامی صور رحم جایگزین بیان شده است. در این تحقیق سعی شده است تا با بررسی دقیق تمامی حالات قابل تصور در روش رحم جایگزین و استخراج تمامی مسائل فقهی نهفته در آن، حکم فقهی متناسب با یکایک موارد بکارگیری رحم جایگزین تبیین شود.