تغییرات محتوای آلکالوئید تام، آتروپین و اسکوپولامین در برگ گیاه شاهبیزک Atropa belladonna L.; Solanaceae از رویشگاه واز- شمال ایران، در ارتباط با برخی تغییرات فنولوژیکی و محیطی

آلکالوئیدها موادی بسیار متنوع هستند و برحسب خصوصیات بیوشیمیایی و شیمیایی در گروه های مختلفی قرار می گیرند. از میان آلکالوئیدهایی که از مشتقات اورنیتین هستند می توان از آلکالوئیدهای گروه تروپان، مانند آتروپین و اسکوپولامین نام برد که از آلکالوئیدهای عمده در گیاه شاهبیزک هستند. در این پژوهش گیاه A. belladonna از سه ایستگاه مختلف از منطقه واز- چمستان جمع آوری شد و عصاره متانولی آلکالوئید از پودر برگ این نمونه ها با سه تکرار تهیه گردید. مقدار آلکالوئید تام برحسب میلی گرم بر گرم وزن خشک برگ اندازه گیری شد. به منظور سنجش تغییرات محتوای آتروپین و اسکوپولامین موجود در عصاره های آلکالوئیدی در فصول و ارتفاعات مختلف، بررسی HPLC روی نمونه های جمع آوری شده با سه تکرار صورت گرفت. مطالعه نمونه های خاک ایستگاه ها بیشترین تخلخل و نفوذپذیری خاک و بیشترین نسبت کربن به نیتروژن را در ایستگاه سوم و کمترین آنها را در ایستگاه اول نشان داد. خاک هر سه ایستگاه فاقد شوری و از نظر pH، قلیایی ضعیف تشخیص داده شد. تاثیر ارتفاع بر محتوای آلکالوئید تام زیر سطح احتمال 1/0 معنی دار و همچنین تاثیر مشترک عوامل ارتفاع و فصل نیز زیر سطح احتمال 001/0 کاملا معنی دار بود. محتوای آتروپین همواره بیش از اسکوپولامین بوده، بین برخی عوامل خاک و حضور این مواد رابطه ای معنی دار مشاهده شد. رابطه بین محتوای آلکالوئید تام و هر یک از آلکالوئیدهای آتروپین و اسکوپولامین در تمام موارد معنی دار بود.