اثر تنش خشکی بر فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان و پراکسیداسیون لیپییدی گیاهچه های گندم

باتوجه به نقش گندم در امنیت غذایی مردم کشور و کاهش عملکرد آن در اثر تنش خشکی، سه رقم گندم آذر2، الوند و زرین انتخاب و به روش هیدروپونیک پرورش داده شدند. گیاهچه ها پس از رسیدن به مرحله 5-4 برگی به مدت 10 روز در پتانسیل های اسمزی شاهد، 4، 8 و 12 بار قرار گرفتند. از PEG8000 برای ایجاد پتانسیل های مورد نظر استفاده شد. بعد از سپری شدن زمان مذکور، از گیاهچه ها نمونه های برگی تهیه و فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان سوپراکسید دیسموتاز، کاتالاز، اسکوربات پراکسیداز و گلوتاتیون ردوکتاز به همراه میزان پراکسیداسیون لیپیدی مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج حاصل نشان داد که افزایش شدت تنش اسمزی، افزایش میزان پراکسیداسیون لیپیدی را در پی دارد. بعلاوه فعالیت سوپراکسید دیسموتاز در تمامی ارقام بویژه در سطوح بالای تنش اسمزی کاهش نشان داد ولی فعالیت گلوتاتیون ردوکتاز در هر سه رقم مورد بررسی با افزایش شدت تنش اسمزی طبق انتظار افزایش یافت بطوری که این آنزیم عامل محدودیت در اجرای مکانیسم های دفاعی ارقام گندم در مقابله با تنش های محیطی نبود. فعالیت آنزیم اسکوربات پراکسیداز در ارقام الوند و آذر2 برخلاف رقم زرین در سطح 12 بار نسبت به شاهد افزایش معنی داری (P<5%) نشان داد. درحالی که فعالیت کاتالاز در رقم آذر2 در تمامی سطوح یکسان، در رقم زرین افزایش و در رقم الوند کاهش یافت. افت فعالیت آنزیم های سوپراکسید دیسموتاز، کاتالاز و اسکوربات پراکسیداز در ارقام الوند و زرین به دلیل عدم تعادل بین اجرای مکانیسم های دفاعی، سبب عملکرد ضعیف آنها می شود. بدین ترتیب با تجمع فرم های فعال اکسیژن، نقاط کلیدی متابولیسم و مکانیسم های دفاعی سلول مورد حمله قرار گرفته و این عوامل سبب می شود تا این ارقام نسبت به رقم آذر2 به تنش خشکی در مرحله گیاهچه ای حساس تر باشد.