عوامل مرتبط با هویت شهروندی در شهر تهران

طرح مسئله: هویت شهروندی چنان چه از ترکیب عبارت برمی آید، نوعی تمایز و بازشناسی خودها در معنای شهروند بودن است که دارای بعد تاریخی نیز هست. مفهوم شهروندی در بر دارنده عناصر حقوق، مسئولیت ها و تکالیف و احساس تعلق است که در مقابل سایر شهروندان و دستگاه های اجرایی معنا می یابد و گویای نوعی «پذیرش نهادینه شده» در ابعاد ارزش ها، دانش و آگاهی ها، توانایی ها و مهارت ها و انتظارات افراد جامعه است.
پیمایش مقطع-عرضی بوده و جامعه آماری ساکنان 15 سال به بالای شهر تهران می باشند که نمونه معرفی با تعداد 450 نفر را در 30 محله بالا و پایین و متوسط از 10 منطقه شهرداری تهران با ابزار پرسش نامه مورد بررسی قرار داده که روایی آن به روش صوری و محتوایی از طریق گروه خبره تائید شده و اعتبار آن بر اساس محاسبه ضریب آلفای کرونباخ 0.705 به دست آمده است.
نشان می دهد که هویت شهروندی در 80.6 درصد پاسخ گویان نمونه مورد مطالعه ضعیف و متوسط است(حدود 21 درصد نمونه مورد بررسی ضعیف، 59 درصد متوسط) و در مجموع می توان گفت در شکل غالب، هویت شهروندی متوسط است. در میان ابعاد هویت شهروندی؛ ارزیابی از هنجارهای دمکراتیک، تعهد مدنی و برخورداری از حقوق شهروندی به ترتیب پایین ترین مقادیر را در بین پاسخ گویان دارند(به ترتیب با متوسط 34.8%، 36.86% و 37.72%). در تحلیل های چند متغیری، مدل منتخب این تحقیق با حضور چهار متغیر اعتماد اجتماعی، احساس تعلق، هویت فردی و هویت جمعی می تواند 38.3% واریانس متغیر وابسته را تبیین کند.
برای ارتقاء و افزایش هویت شهروندی در بعد افقی (روابط افراد درون جامعه) باید هویت های جمعی و تعلقات عام گرایانه را تقویت و در بعد عمودی (روابط حکومت و شهروندان) پیش از هر چیز باید به ارتقاء و بازسازی اعتماد مردم به مسئولان همت گمارد.