بررسی فرایندهای فیزیکی تبلور در سنگ های آذرین جنوب خاوری بیرجند با استفاده از مدل سازی سه بعدی بلورهای پلاژیوکلاز

شکل بلورها در شرایط فیزیکی و شیمیایی تبلور، کنترل می شود؛ بنابراین اندازه گیری آن می تواند برخی از ویژگی های محیط تبلور بلورها را بازتاب دهد. در این نوشتار، روش های مختلف اندازه گیری کمی شکل بلورها در فضای سه بعدی بر مبنای محاسبات آماری، مدل سازی عددی نرم افزاری و مشاهدات میکروسکوپی مورد بحث قرار گرفته است. اندازه و شکل بلورها در دو گروه سنگ های آندزیت بازالتی و دیوریتی تا کوارتز دیوریتی منطقه ی مورد بررسی واقع در 120 کیلومتری جنوب خاوری بیرجند پردازش شدند. ویژگی های هندسی بیش از 3200 بلور پلاژیوکلاز در 9 مقطع میکروسکوپی از این دو گروه سنگی اندازه گیری شدند. نتایج محاسبه ی نسبت منظر بلورها (S:I:L یا بعد کوتاه: بعد متوسط: بعد بلند) و چگونگی نمونه ها در نمودار زینگ (نسبت S/I نسبت به I/L) نشان داد که نمود بلورها در هر دو گروه تخته ای است (I≈L) ولی در گروه نخست، میزان تخته ای بودن بیشتر است (I، L>2). از مقایسه و تحلیل شرایط کینتیکی و دینامیکی تبلور می توان نتیجه گرفت که ریزبلور های گروه اول در شرایط با درجه ی سردشدگی و سرعت رشد بیشتر (در حدود mms-1 9- 10 برای یک دوره ی زمانی سردشدن 3 ساله) نسبت به بلورهای گروه دوم در محیطی که جنبش نسبی بین بلور و محیط رشد بالا بود تشکیل شده اند، و جابجایی مکانیکی ماگما و شیب بالای تغییرات پتانسیل شیمیایی نقش قابل توجهی در ایجاد شکل بلورها داشته است. در گروه دوم، سرعت رشد پایین و سرعت انتشار بالاتر بوده است. در ضمن فرایند درشت شدگی بافتی در تغییر شکل بلورهای گروه دوم از تخته ای به حالت های هم بعدتر و در کاهش نسبت منظر بلورها متناسب با افزایش اندازه ی بیشینه ی بلورها بوده است.