تازه های اندیشه و زبان در کتاب سیاحتنامه

در اواخر عهد قاجاربا ظهور اندیشه های نو در آثار نویسندگانی چون زین العابدین مراغه ای، طالبوف ومیرزا ملکم خان و با تغییرمخاطبان این آثار، سبک نثر متحول شده، طریق سادگی را پیش میگیرد. «سیاحتنامه ابراهیم بیک» ازنخستین آثاراین دوره به حساب می آید. در نوشتهحاضر اندیشه های تازه نویسنده، ذیل سه محور سیاسی، اقتصادی و اجتماعی مورد بررسی قرار گرفته است؛ ضرورت وجود قانون، تلقی عدالت بعنوان پشتوانه بقای حکومتها، تبیین اهمیت مساله اقتصاد، ضرورت توسعه راه ها و ایجاد خطوط آهن برای توسعه تجارت ملی، تاسیس کارخانه و بهره برداری از منابع طبیعی،تلاش برای رفع مفاسد اجتماعی وبهبود وضع بهداشت و آموزش همگانی از دغدغه های فکری نویسنده است که برای بیان آنها نثری خالی از صنعت را برگزیده است.بیان مفاهیم نو، او را به معادلسازی در برابر لغات بیگانه و گاه وامگیری از آن وامیدارد. کاربرد زبان محاوره و خروج از قواعد دستوری رایج و عدم تطابق زمان افعال و برخی ویژگی های زبانی دیگر، نثر او را به زبان محاوره بسیار نزدیک میسازد.