نگاهی به اقتصاد گردشگری در کلان شهرها1 (مطالعه ی موردی: کلان شهر مشهد)

اقتصاد گردشگری در هر مکان تابع عرضه و تقاضابی است که بازار گردشگری را شکل می دهد. از این رو بررسی اقتصاد و شناخت بازار گردشگری و عرضه و تقاضای موجود در آن می تواند تبلوری از هزینه های گردشگر و درآمدهای میزبان به حساب آید. در این راستا نوشتار پیش رو، به بررسی اقتصاد گردشگری در کلان شهر مشهد به عنوان یک بازار گردشگری پرداخته و در چارچوب عرضه و تقاضا، هزینه و درآمدهای گردشگری را در اقتصاد گردشگری این کلان شهر مورد بررسی قرار می دهد. در بررسی اقتصاد گردشگری مشهد روش ها و الگوهایی با توجه به داده های در دسترس مورد استفاده قرار گرفته است و داده های مورد نیاز نیز از طریق مطالعات اسنادی و تکمیل پرسشنامه هایی توسط ساکنان و گردشگران به دست آمده است. در بررسی های انجام شده در ارتباط با اقتصاد گردشگری در کلان شهر مشهد، ضریب مکانی به دست آمده 4/1 و ضریب تکاثری اشتغال برابر 79/2 می باشد. همچنین متوسط هزینه کرد گردشگران در این کلان شهر معادل 100545 برآورد گردیده و ضریب تکاثری درآمد گردشگری نیز معادل 51/1 برآورد شده است. جریان درآمد گردشگری نیز در اولویت اول به خدمات تجاری (خرید) با 25/33 درصد و پس از آن خدمات اقامتی با 52/23 درصد و در اولویت های بعدی حمل و نقل و غذا و نوشیدنی قرار گرفته است. با توجه به تمامی مباحث و بررسی های انجام شده در ارتباط با اقتصاد گردشگری کلان شهر مشهد و با توجه به حجم جریان پولی این اقتصاد، یکپارچگی افقی و موازی در جریان درآمد گردشگری در بین عرضه ی محصول گردشگری و تقاضای گردشگران وجود دارد، که توزیع درآمد گردشگری را امکان پذیر می سازد و هریک از خدمات ارائه شده در چارچوب عرضه ی گردشگری، سهمی را از هزینه های گردشگران به خود اختصاص می دهند که در موازات هم قرارگرفته و فرایند توزیع درآمد گردشگری را شکل می دهند. با این وجود، توزیع درآمد و اشتغال ناشی از گردشگری ناعادلانه بوده و نیازمند تدوین گونه ای راهبردی برای باز توزیع این دو پارامتر تاثیرگذار است.