مقایسه شاخص های تنوع و غنای گونه های گیاهی در سطوح مختلف چرایی در مراتع گرم و خشک استان فارس

تنوع زیستی موجود در اکوسیستم مرتع، به طور مستقیم تحت تاثیر ویژگی های رویشی و تنوع گونه های گیاهی آن قرار دارد که همواره متضمن پایداری این اکوسیستم در مقابل آشفتگی های محیطی و زیستی است. یکی از فشارهای مخرب بر عرصه مرتع که باعث کاهش تنوع و از بین رفتن عناصر گیاهی حساس می گردد، چرای مفرط دام است. چرای دام از هر نوع که باشد، با تغییر در فراوانی گونه های کلید و ضروری که ضامن بقا، پایداری و کارکرد صحیح اکوسیستم ها هستند، این اکوسیستم ها را تحت تاثیر قرار می دهد. به منظور بررسی اثر شدت های مختلف چرایی بر تنوع و غنای گونه ای در مراتع خشک شهرستان خنج استان فارس، سه مکان دارای مدیریت های چرایی متفاوت شامل چرای ضعیف، چرای متوسط و چرای شدید انتخاب و با استفاده از 90 پلات یک متر مربعی در طول 18 ترانسکت به نمونه برداری اقدام شد. در داخل هر پلات، فهرست گونه های موجود، درصد تاج پوشش و تعداد افراد هر گونه یادداشت شد. برای ارزیابی شاخص های تنوع و غنا، شاخص های غنای مارگالف و منهینگ و شاخصهای تنوع سیمپسون، شانون و هیلN1 محاسبه شد. تجزیه و تحلیل داده ها در نرم افزار SPSS انجام شد و مقایسه شاخص های مختلف تنوع و غنا بین مناطق با شدت های چرایی مختلف توسط آزمون توکی صورت پذیرفت. نتایج حاصل از محاسبه شاخص غنای مارگالف نشان داد که بین منطقه چرای ضعیف و متوسط از نظر آماری اختلاف معنی داری وجود ندارد، ولی بین منطقه چرای شدید با متوسط و ضعیف اختلاف در سطح 5 درصد معنی دار وجود دارد. از طرف دیگر بین مناطق مختلف چرایی از نظر شاخص غنای منهینگ در سطح 5 درصد اختلاف معنی دار وجود ندارد. نتایج حاصل از محاسبه شاخص های تنوع، در هر سه شاخص سیمپسون، شانون و هیل N1 نشان دادند که بین منطقه چرای ضعیف و متوسط اختلاف معنی داری وجود ندارد، در حالی که بین منطقه چرای شدید با متوسط و ضعیف در سطح 5 درصد اختلاف آماری معنی داری وجود دارد. به طور کلی در مناطق خشک مانند منطقه مورد بررسی، چرای شدید دام باعث کاهش غنا و تنوع گونه ای می شود که به دلیل تاثیر منفی بر پایداری اکوسیستم باید مورد توجه مدیران مرتع قرار گیرد.