گذر از مناسبات جهانی به مناسبات محلی - منطقه ای در ایران قرن هشتم هجری (بر اساس بررسی موردی روابط آل مظفر و آل جلایر)

پس از زوال حکومت ایلخانان در اواسط قرن هشتم هجری، چندین حکومت محلی در بخش های مختلف ایران به قدرت رسیدند. از آن پس، حدود نیم قرن اولویت هر یک از این حکومت ها، رقابت با یکدیگر برای حفظ قلمرو و قدرت خود و توسعه آن به زیان سایر حکومت های محلی بود. در نتیجه، سطح مناسبات خارجی از حکومت ها و سرزمین های دیگر مانند چین، هند، شام، مصر و اروپا به سوی حکومت های محلی و همسایه در داخل ایران تغییر یافت و ایران دچار نوعی انزوای بین المللی برخاسته از تحولات داخلی گردید. همچنین بخش مهمی از توان و عمر این حکومت ها صرف رقابت های محلی منطقه ای یا مناسبات بین منطقه ای در داخل ایران شد. شناخت این گونه از مناسبات می تواند به روشن تر شدن فضای به وجود آورنده آن، عوامل موثر در آن و نیز شناخت علل انزوای بین المللی کمک کند بدین جهت تمرکز بر چگونگی و عوامل موثر بر مناسبات این حکومت های محلی با یکدیگر می تواند ابعاد و اهمیت مقوله مناسبات میان حکومتی در ایران را در این عهد روشن نماید و در نهایت به درک بهتری از تاریخ تحولات ایران و وضعیت منطقه ای و جهانی آن کمک کند. مقاله حاضر ضمن اشاره ای کلی به فضای عمومی مناسبات خارجی ایران در این دوره، به طور خاص به بررسی مناسبات دو حکومت آل مظفر و آل جلایر به عنوان دو مورد از مهم ترین و پایدارترین حکومت های این عصر می پردازد.