تحلیل میزان تحول و فرسایش رودخانه ای در حوضه آبریز سنقرچای با استفاده از نیمرخ طولی و عرضی و مدل ارتفاعی رقومی (DEM)

حوضه آبریز سنقرچای در شمال شرقی استان کرمانشاه و در بالا دست حوضه آبریز جامیشان قرار دارد که توسط رودخانه سنقرچای و شاخه های آن زهکشی می شود. این رودخانه و شاخه های آن پس از ورود به شهر سنقر به طرف غرب جریان یافته و سپس از محدوده مورد مطالعه خارج می شوند. از آنجا که شکل نیمرخ طولی و عرضی رودخانه و شاخه های آن منعکس کننده ویژگی های لیتولوژی، تکتونیک، اقلیم و نحوه دخالت انسان است، در این مقاله سعی شده تا با ترسیم نیمرخ طولی و عرضی رودخانه و آبراهه ها از روی مدل ارتفاعی رقومی DEM و با تکیه بر بازدیدهای میدانی و نقشه زمین شناسی، مرحله ای از تحول را که هر یک از آبراهه ها در آن قرار دارند، تعیین و در نهایت میزان پایداری و ناپایداری هر یک از آنها را مشخص نمود. به همین منظور پس از تهیه نیمرخ های طولی و عرضی برای مقایسه آنها با استفاده از اندازه گیری فاصله و ارتفاع هر یک از نیمرخ های طولی، نیمرخ طولی بی بعد ترسیم شد. نتایج حاصل نشان می دهد که در رودخانه سنقرچای و آبراهه شماره 2 بین عملکرد فرآیندهای نهشته گذاری و فرسایش تا حدی تعادل برقرار است و آبراهه به مرحله بلوغ خود نزدیک شده است. دره آبراهه شماره 1 از نظر تحول در مرحله جوانی و آبراهه جاری در آن در مرحله کاوش قرار داشته و از قدرت فرسایشی بیشتری برخوردار است و لذا ناپایدارترین دره در حوضه سنقرچای محسوب می شود. دره آبراهه های شماره 3 و 4 نیز در مرحله بلوغ بوده و به حالت نهشته گذاری رسیده اند و تا حدی حالت پایدار دارند.