رابطه خدمات حمایتی ترویجی و مشارکت بهره برداران در طرح های مرتعداری (مطالعه موردی، مراتع ییلاقی بلده- شمال ایران)

امروزه تلاش برای حفاظت، اصلاح، احیا و بهره برداری مراتع در حوزه های آبخیز با مشارکت بهره برداران در چارچوب طرح های مرتعداری به عنوان یک برنامه مدون مدیریتی گامی اساسی در راستای توسعه پایدار می باشد. به نظر می رسد، در فرآیند توسعه پایدار پاسخ به نیازهای بهره برداران، مانند تامین نهاده ها، تسهیلات اعتباری و آموزش و ترویج توسط کارشناسان برای مشارکت بیش تر آن ها در پروژه های اصلاح و احیا مراتع به منظور حفاظت آب و خاک و پوشش گیاهی موثر باشد. هدف این مطالعه، بررسی تاثیر خدمات حمایتی ترویجی بر میزان مشارکت مجریان در اجرای طرح های مرتعداری حوزه آبخیز مراتع ییلاقی بلده نور است. جامعه آماری این پژوهش را 102 سامان عرفی تشکیل می دهند و نمونه های آماری، مجریان طرح های مرتعداری در 72 سامان عرفی که سابقه اجرای آن ها بیش تر از سه سال بوده است، می باشد. هر سامان به عنوان یک واحد اقتصادی اجتماعی مجزا، به وسیله گروهی از بهره برداران مورد استفاده قرار می گیرد. ابزار پژوهش پرسش نامه بوده و نمونه گیری با استفاده از روش تصادفی طبقه ای انجام شده است. اساس تفکیک طبقات زمان اجرای طرح مرتعداری در هر سامان عرفی است. یافته های این پژوهش نشان می دهد رابطه معنی داری بین میزان خدمات حمایتی ترویجی و مولفه های آن با میزان مشارکت مجریان در اجرای برنامه ها و پروژه های اصلاح و احیای عرصه های آبخیز جهت حفاظت آب و خاک وجود دارد. همچنین نتایج آزمون نشان داد با افزایش تعداد بهره بردار در هر سامان عرفی میزان دریافت خدمات حمایتی در قالب تامین نهاده ها و تسهیلات اعتباری و آموزش و ترویج نیز کم تر بوده است. اما بین تعداد بهره برداران در هر سامان عرفی با میزان ارایه خدمات نظارتی مانند کنترل، نظارت و پیگیری طرح ها رابطه معنی داری وجود ندارد.