تعیین محل مناسب احداث سد زیرزمینی بر روی قنات (مطالعه موردی قنات دهن چنار حوزه آبخیز کلات شهرستان گناباد)

قنات یا کاریز از شگفت انگیزترین کارهای دسته جمعی تاریخ بشری است که برای آب رسانی به مناطق کم آب و تامین آب شرب انسان، دام و زراعت و با کار گروهی و مدیریت و برنامه ریزی به وجود آمده است اما یکی از معایب اصلی آن خروج همیشگی آب است. ترکیب فن آوری سدهای زیرزمینی با قنات می تواند روش نوینی برای حل این مشکل ارایه نماید؛ به این ترتیب آب قنات در آبرفت پشت سد ذخیره می گردد و سفره آب زیرزمینی تغذیه کننده قنات از نظر کمی بهبود می یابد؛ اما لازمه به کارگیری این تکنولوژی انجام بررسی های مفصل بر روی قنات جهت تعیین محل مناسب احداث آن است. در این مطالعه تعیین محل مناسب احداث سد زیرزمینی بر روی قنات با انجام یک مطالعه موردی بر روی قنات دهن چنار واقع در حوزه آبخیز کلات شهرستان گناباد مورد بررسی قرار گرفت. برای این منظور ابتدا بازه هایی از قنات که پتانسیل اولیه جهت احداث سد زیرزمینی را دارا می باشند، شناسایی و تعیین گردید؛ سپس در طول بازه های مناسب تعیین شده، نقاطی که شرایط لازم برای احداث سد زیرزمینی بر روی قنات را دارا می باشند به عنوان نقاط پیشنهادی مشخص شد. در انتها مناسب ترین نقطه جهت احداث سد زیرزمینی بر روی قنات با استفاده از شاخص ظرفیت آبرفتی شناسایی و تعیین گردید. نتایج به دست آمده از این مطالعه نشان داد از حدود 1000 متر طول قنات تحت بررسی تنها 2 نقطه جهت احداث سد زیرزمینی وجود دارد که مناسب ترین آن با استفاده از شاخص ظرفیت آبرفتی قابل تعیین است.