اثر حذف ماده آلی بر قابلیت دسترسی و رهاسازی پتاسیم غیرتبادلی در خاک های لسی استان گلستان

همانند اجزای معدنی خاک، مواد آلی خاک1 نیز نقش مهمی را در شیمی خاک ایفا می کند. رفتار خاک ها تحت تاثیر نوع و میزان ماده آلی موجود در آن هاست، تجزیه مواد آلی موجود در خاک ها مهم ترین عامل تولید اسیدهای آلی در خاک، که باعث هوازدگی کانی های رسی (منبع عمده پتاسیم غیرتبادلی) و رهاسازی پتاسیم غیرتبادلی می شوند، می باشد. علاوه بر مقدار پتاسیم غیرتبادلی، سرعت رهاسازی و در دسترس قرار گرفتن این جزء از پتاسیم در طول دوره رشد گیاه نیز از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد. این آزمایش به صورت فاکتوریل با طرح پایه کاملا تصادفی در 3 تکرار انجام شد. فاکتور اول شامل 4 سری خاک غالب استان گلستان و فاکتور دوم شامل تیمار شاهد، حذف ماده آلی با آب اکسیژنه و هیپوکلریت سدیم بود. نتایج نشان داد که هیپوکلریت سدیم (NaOCl) ماده آلی بیش تری را نسبت به آب اکسیژنه حذف کرد، که بیانگر توانایی کم تر آب اکسیژنه در حذف ماده آلی می باشد. میزان رها سازی پتاسیم غیرتبادلی از خاک ها، در حضور و بدون حضور ماده آلی تعیین شد. نتایج آزمایش های سینتیکی نشان داد که میزان کل پتاسیم غیرتبادلی رها شده از خاک ها در هر سه تیمار پس از پایان زمان عصاره گیری در سری علی آباد بیش ترین بود. کم ترین میزان رهاسازی پتاسیم غیرتبادلی در تیمار شاهد مربوط به سری کردکوی و در دو تیمار حذف ماده آلی مربوط به سری دلند بود. در تیمار حذف ماده آلی با آب اکسیژنه در مقایسه با تیمار شاهد، پتاسیم بیش تری از همه خاک ها رها شد، برعکس در تیمار حذف با هیپوکلریت سدیم نسبت به شاهد، پتاسیم کم تری رهاسازی شد. بنابراین ماده آلی اثرات مستقیم و غیرمستقیمی بر میزان شکل های شیمیایی پتاسیم و همچنین سینتیک رهاسازی آن دارد.